معناشناسي توصيفي «فساد» در تفسير آيات قرآن كريم

واژه »فساد « و مشتقات آن 50 مرتبه در آيات قرآن كريم بهكار رفته است. تاكنون با نگاه معناشناسانه بهعنوان شيوهاي منسجم و استاندارد در تحليل مفاهيم قرآني، مورد پژوهش قرار نگرفته است. اين پژوهش با روش معناشناسي توصيفي، به تحليل تفسيري حوزه معنايي »فساد « در قرآن ميپردازد. بهاينترتيب، »الأرض « پربسامدترين واژه همنشين »فساد « است. تأكيد مكرر بر پرهيز از فساد در زمين، نشانه اهتمام قرآن نسبت به بعد اجتماعي زندگي بشر است. نكته قابلتوجه، همنشيني »فساد « با »صلاح « از نظر كمي و كيفي است. از ديدگاه قرآن، اساس زندگي بر نظم و صلاح بنا شده، ازاينرو خداي متعال با وجود حمايت مستمر از صالحان، همواره نسبت به مفسدان اظهار نفرت و غضب نموده و ديگران را به عبرت گرفتن از عاقبت آنان فراخوانده است. در محور جانشيني نيز، »ظلم « با »فساد « رابطه عام و خاص دارد، چنانكه هر فسادي، با رويكردي ظالمانه؛ يعني ازاله حق و خروج از حد اعتدال، همراه است. ازجهتي ديگر، واژه »كفر « معادل با »فساد « است؛ زيرا عدم اعتقاد به وجود ناظمي مصلح براي عالم، همان فساد اعتقادي و ريشه اصلي تمام مفاسد ميباشد. بنابراين ملاحظه ميشود كه ماهيت هر فسادي، متشكل از »سيئه « و شرارت است.