شاخصه‌هاي رويكرد تفسير عقلي شيخ طوسي با تأكيد بر آيات 83 و 149 سوره أنعام

توجه به مقوله عقلگرايي و كاركرد آن در فهم متون ديني در ميان مفسران شيعه داراي قدمت بسياري است. شيخ طوسي از پيشگامان چنين رويكردي است. اين نوشتار پس از تعريف عقل و تحليل مقصود رويكرد عقلگرايانه در تفسير، به بررسي دلايل و زمينههاي به ظهور رسيدن چنين گرايشي در تفسير با تأكيد بر دو آيه از آيات قرآن ميپردازد. روشن است كه مفسر براي ورود به چنين عرصهاي، شاخصههايي را مد نظر قرار داده است. در اين پژوهش به مهمترين و بارزترين عناوين اين شاخصهها اشاره و سپس با محور قرار دادن مفهوم آيات 83 و 149 سوره أنعام به شرح و ذكر نمونه هر كدام پرداخته خواهد شد. وجه نوآوري اين تحقيق كشف شاخصههاي عقلگرايي در تفسير تبيان است. از دستاوردهاي مهم اين پژوهش كه از زمره شاخصههاي عقلگرايي در ديدگاه شيخ طوسي بهشمار ميآيد، ميتوان به مواردي مانند احتجاج و استدلال به همراه نفي تقليد در دينشناسي، تأويلگرايي بهمثابه شاخصه بارز عقلگرايي در تفسير، نقد عقلاني روايات، اجتهاد و استنباطهاي كلامي، ارائه وجوه معنايي گوناگون براي آيات و تحليل در مباحث ادبي آيات اشاره نمود.