تحليل ادبي نمادهاي حماسي و اساطيري اسب در شاهنامه ي فردوسي

اسب در ادبيات فارسي و فرهنگ ايراني جايگاهي ويژه دارد. در متون اوستا و ادبيات باستاني ايران از اسب به نيكي ياد شده است. شاعران، عارفان، نكته پردازان و خردمندان، پادشاهان و اميران، گردان و دلاوران، دهقانان و كارورزان ايراني و دين آوران بزرگ آن را مظهر خوشبختي و رستگاري و فراست و تيزهوشي دانسته اند. حضور اسب در فرهنگ و تاريخ كهن ايران در جلوه هاي گوناگون متجلي است. كه بيشتر كتيبه ها، سنگ نبشته ها، الواح سيمين و زرين دوره ي هخامنشي گواه اهميّت و توجّه خاص به اين حيوان زيباي اساطيري است و در كتيبه هاي گلي دوره ي داريوش نيز نام اسب هاي عالي كشور ايران عنوان شده است. اسب همچنين در فرهنگ اسلامي نيز مقام و جايگاه ويژه اي دارد. در روايات حماسي و اساطير و افسانه هاي كهني كه متضمن ماجراي قهرمان و حوادث فراروي اوست اسب پركاربردترين نمادينه ي جانوري است كه مثل همه ي عناصر غيرانساني جهان اساطير، صاحب هويت انساني شده است و نمادينگي آن را تنها بايد در ارتباط با متون كهن بررسي كرد. به جهت نقش اين حيوان در تكامل نقش قهرمان، جايگاه اسب هاي نمادين و افسانه اي در روايات زندگي قهرمانان اساطيري كه در فرهنگ ها و اقوام مختلف، نمونه هاي كم و بيش مشابه بسياري براي آن ها يافت مي شود هميشه مدّ نظر بوده است.