پديد آورندگان :
اخوان, احمد دانشگاه زنجان - دانشكده كشاورزي - گروه خاك شناسي , گلچين, احمد دانشگاه زنجان - دانشكده كشاورزي - گروه خاك شناسي
چكيده فارسي :
بررسي مقدار آبشويي عناصر از منابع آلوده كننده محيط زيست نظير پسماندها، جهت تعيين سطح خطر اين مواد و پايدار كردن كيفيت پسماندهاي معدن سرب-روي زنجان اجرا شد. بدين منظور دو نمونه مركب (0-20 سانتيمتري) از هر دو نوع پسماندهاي اين معدن برداشت شد و رفتار آبشويي وابسته به پي اچ، زمان، اندازه ذرات و نسبت مايع به جامد با استفاده از آزمايش آبشويي بسته مشخص گرديد. براي تعيين تركيب عنصري پسماندها از دستگاه فلوئورسانس اشعه ايكس (XRF)، كاني شناسي پسماندها از دستگاه پراش اشعه ايكس (XRD)، مورفولوژي تركيبات از ميكروسكوپ الكتروني روبشي (SEM) و بررسي سطح خطر پسماندها از پروتكل هاي آبشويي؛ روش شستشوي مزرعهFLT))، روش آبشويي باران مصنوعي SPLP))، روش استخراج ويژه سميت TCLP)) و روش عصاره گيري شيرابه (LEP) و همچنين جهت مشخص كردن چگونگي توزيع سرب در بين بخش هاي مختلف پسماندها از روش عصاره گيري متوالي استفاده شد. غلظت محيط زيست امري بسيار ضروري است. اين تحقيق با هدف مشخص كردن غلظت، سطح خطر و رفتار آبشويي سرب از عنصر سرب در تمامي عصاره ها با دستگاه ICP-OES اندازه گيري گرديد. نتايج نشان داد كه زمان، اندازه ذرات، پي اچ و نسبت مايع به جامد تاثير بسيار بالايي بر غلظت آبشويي سرب از پسماندها داشته و بيشينه ي غلظت سرب آبشويي شده از پسماندها در دامنه ي متفاوتي از اندازه ذرات اتفاق افتاد. بيشترين مقدار سرب در بين پسماندهاي مورد مطالعه به ترتيب در بخش باقيمانده، كربناتي، تبادلي، آلي، اكسيدهاي آهن و منگنز و محلول مشاهده شد. نتايج پروتكل هاي آبشويي نيز اثبات كرد كه هر دو نوع پسماند داراي اثرات باقي مانده زيادي بر محيط زيست بوده و جزء بقاياي زايد خطرناك محسوب مي شوند. بنابراين بايد جهت انباشت ايمن اين مواد در محيط زيست و جلوگيري از آبشويي سرب تدابير خاصي انديشيده شود.
چكيده لاتين :
Investigating the leaching amount of trace elements from environmental pollutants such as tailings is very crucial for determining the risk of these materials and sustaining environmental quality. This research was carried out to determine the concentration, risk level and leaching behavior of lead from Zn-Pb mine tailing of Zanjan. For this purpose, two composite samples (0-20 cm) were taken from both types of tailings from the Zn-Pb mine and the pH, time, particle size and liquid to solid ratio was determined using a batch leaching test. Determination of elemental composition and mineralogical characterization of mine tailings were performed using x-ray fluorescence (XRF) and x-ray diffraction (XRD) analytical techniques respectively. The morphology of tailing particles was determined by scanning electron microscope (SEM). For evaluation of tailings risk level, leaching protocols such as Field Leaching Test (FLT), Synthetic Precipitation Leaching Procedure (SPLP), Toxicity Characteristic Leaching Procedure (TCLP) and Leaching Extraction Procedure (LEP) were used. Also, for identification of lead distribution among different fractions of tailings, the sequential extraction method was applied. The concentration of lead in all extracts was measured by ICP-OES. The results showed that the time, particle size, pH and the liquid to solid ratio are more effective on the concentration of lead leaching from tailings and the maximum concentration of lead discharged from the tailings occurred in a different range of particle size. The maximum amounts of lead in the studied tailings were respectively observed in residual, carbonaceous, exchangeable, organic, iron and manganese oxides and solution parts. The results of the leaching protocols also made it clear that both types of waste have great environmental effects and are considered to be hazardous waste residues. Therefore, special measures should be taken to safely store these substances in the environment and prevent lead leaching.
