تاثير اسيد هوميك و كود فسفر بر آنزيم هاي فسفاتاز، كربن فعال و فسفر قابل استفاده در ريزوسفر گياه نيشكر

The Effect of Humic Acid and Phosphorus Fertilizer on Phosphatase Enzymes, Active Carbon and Available Phosphorus in Sugarcane Rhizosphere

آنزيم هاي خاك مي توانند به عنوان معياري براي سنجش وضعيت بيولوژيكي خاك مورد استفاده قرار گيرند و در اين ميان آنزيم هاي فسفاتاز (قليايي و اسيدي) به دليل نقشي كه در تبديل فسفر آلي به معدني و بهبود تغذيه گياه دارند از اهميت زيادي برخوردار مي باشند. در اين تحقيق، اثر كاربرد كود فسفر، اسيد هوميك و زمان هاي مختلف برداشت بر آنزيم هاي فسفاتاز، كربن فعال، فسفر خاك ريزوسفر گياه نيشكر (فسفر كل و فسفر قابل استفاده) و جذب اين عنصر به وسيله گياه نيشكر در آزمايش گلداني و در شرايط گلخانه اي، در جنوب غربي ايران بررسي شد. در اين آزمايش مصرف سطوح مختلف فسفر (0، 50 و 100 درصد توصيه كودي در منطقه معادل 250 كيلوگرم در هكتار و به صورت سوپرفسفات تريپل)، تيمارهاي اسيد هوميك (سه سطح غوطه ورسازي قلمه در محلول هاي 0، 0/3 و 0/5 درصد اسيد هوميك و تيمار خاك كاربرد kg ha-110 اسيد هوميك) و دو زمان برداشت به صورت آزمايش فاكتوريل و در قالب طرح كاملا تصادفي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه در شرايط عدم مصرف كود فسفر، استفاده از اسيد هوميك (بويژه به شكل غوطه ور كردن قلمه) در برداشت اول جذب فسفر توسط گياه حدود دو برابر و در برداشت دوم تا 30 درصد در مقايسه با تيمار شاهد افزايش داشت. بهبود جذب فسفر در شرايط كمبود فسفر قابل دسترس خاك به دليل تغييرات در مقدار كربن فعال ناحيه ريزوسفر و نيز تاثير بر تراكم و فعاليت ميكروارگانيسم ها و فعاليت آنزيم هايي مانند فسفاتاز مي باشد كه قابليت دسترسي فسفر را در مجاورت ريشه گياه افزايش مي دهند. با افزايش مصرف كود فسفر فعاليت آنزيم فسفاتاز قليايي نسبت به تيمار شاهد كاهش يافت و به حداقل مقدار اندازه گيري شده (17% كمتر از شاهد) رسيد.

Soil enzymes are considered as a measure of soil biological status. Phosphatase enzymes (alkaline and acid) are very important because of their role in converting organic to inorganic phosphorus and improving plant nutrition. Various factors such as organic compounds and phosphate fertilizers affect the activity of these enzymes. In this study, the effect of humic acid and phosphorous (P) fertilizers on soil rhizosphere phosphatase enzymes, active carbon and P uptake by sugarcane was investigated, conducting a greenhouse pot experiment in south west of Iran. The experiment was performed as a factorial based on complete randomized design, in three levels of P application as triple super phosphate (0, 50% and 100 % of recommended phosphorus application, 250 kg.ha-1, in the region), four humic acid treatments (three immersion levels of setts in 0, 0.3 and 0.5% solution of humic acid as well as application of 30 mg humic acid per kg soil treatment) and two harvesting time (45 and 90 days after planting). The results showed that in non-fertilized treatment, the use of humic acid (especially in the form of cuttings immersion) increased P uptake by about twice at the first harvest and by 30% at the second harvest compared to the control treatment. Improvement of P uptake in the soil with deficit P was due to changes in activated carbon in the rhizosphere and also the impact on density and activity of microorganisms and the activity of enzymes such as phosphatase, which increases the availability of P in the vicinity of the plant root. By increasing the phosphorus application, the activity of the alkaline phodphatase enzyme decreased and reached to the minimum measured value dry soil (17% Less than the control).