آثار و پيآمدهاي اجتماعي و فرهنگي مديريت آزادسازي مخازن سدها (نمونه موردي: سد آزاد)

Socio-Cultural Impacts and Consequences of Managing the Release of Dam Reservoirs (Case study: Azad Dam

سدهاي مخزني زمينه جابجايي بيش از 80 ميليون نفر از محل زندگي خود شده است. مطابق نتايج بررسي حاضر، در ايران نيز بيش از 2 ميليون نفر جمعيت تحت تاثير احداث سدها قرار گرفته اند. هدف اين پژوهش بررسي آثار و پيامدهاي اجتماعي و فرهنگي تحت تاثير مديريت آزادسازي مخازن سدها، نقد اين سياست ها و شناسايي عوامل علي، زمينه اي، مداخله گر، راهبردي و پيامدهاي آن بوده است. روش پژوهش كيفي و از تكنيك نظريه زمينه اي استفاده شده است. شركت كنندگان اين پژوهش 47 نفر از مطلعين و خبرگان محلي بودند كه با پرسشنامه نيمه ساختمند مورد مصاحبه قرار گرفتند. تجزيه وتحليل با سه روش كدگذاري باز، محوري و انتخابي در دستور كار قرار گرفت. نتايج حاصل از تحليل مصاحبه ها 391 مفهوم كلي، 118 مقوله فرعي، 21 مقوله اصلي و 2 مقوله مركزي را نشان مي دهد. يافته هاي پژوهش بر اساس مدل پاراديمي، پايداري نسبي حوزه اجتماعي و فرهنگي را در سياست جابجايي و اسكان مجدد و ازهم گسيختگي ساختار اجتماعي و بافت فرهنگي را در سياست جبران نقدي خسارت نشان مي دهد. نتايج حاصل از پژوهش به ضرورت تغيير رويكرد، اصلاح لوايح قانوني، متولي حوزه اجتماعي و پايش تاثيرات اجتماعي طرح ها منتهي شده است.

The implementation of reservoir dams has caused the displacement of more than 80 million people. According to the present study, more than 2 million people have been affected by the construction of dams in Iran. The present study aims at investigating into the socio-cultural impacts and consequences of two methods of managing the release of dam reservoirs. Criticizing these two policies and consequences and identifying the causal, contextual, intervening, strategic occur. The research method is qualitative and the Grounded Theory is used. The study participants were 47 informants and local experts who were interviewed with a semi-structured questionnaire. The data were analyzed based on three methods of open, axial and selective coding. The results of the interview analysis included 391 general concepts, 118 subcategories, 21 main categories and 2 central categories. The research findings based on the paradigmatic model show the relative stability of social, cultural domains in relocation, resettlement policy, the disruption of social structure and cultural context in cash compensation policy. The results of the present study can be considered in terms of the necessity of changing the approaches, determining the social sphere and the need to monitor and evaluate the social impacts of the projects.