بررسي و كاربرد تشبيه در غزليات هوشنگ ابتهاج (با رويكرد به مجموعۀ سياه‌مشق)

Investigation and application of simile in Ghazalat Houshang Ebtehaj

يكي از شيوه­ هاي تشخيص سبك و تمايز مكتب­ ها، بررسي صور خيال است. در اين ميان، تشبيه يكي از عناصر اصلي صور خيال در ادبيات هر ملتي است كه بسياري از صورت­هاي ديگر از آن مايه مي­گيرند. از ميان صور خيال كه مهم‌ترين وجه تمايز سخن ادبي از غير آن است، تشبيه جايگاه خاصي دارد. اين عنصر ادبي در سير تطور ادبيات فارسي، كاركرد خود را پيوسته حفظ كرده است. در شعر معاصر، هوشنگ ابتهاج يكي از شاعران برجستۀ معاصر به شمار مي‌رود كه در هر دو زمينۀ شعر سنتي و نو هنرنمايي كرده است. گرچه او در زمينۀ شعر نيمايي موفق عمل كرده، اما در ميان تمام قالب­ هاى شعر فارسى، ارادت ابتهاج به غزل، آن هم غزل حافظ‌ گونه، بيش از قالب­ هاي ديگر است. در اين پژوهش، با تكيه بر روش توصيفي ـ تحليلي و منابع كتابخانه ­اي، ميزان موفقيت و هنرمندي ابتهاج در به كارگيري انواع تشبيه، مورد ارزيابي و تحليل قرار گرفته است. نتايج پژوهش نشان مي­دهد كه با وجود گرايش شاعر به شعر نو، وي در شاخصه ­هاي اصلي ادبيات هم‌چون خلق تصويرهاي خيالي و به­كارگيري عناصر تشبيه رويكردي سنتي داشته است. هم‌چنين، مشخص شد كه شاعر با تكيه بر تشبيه در بازنمايي خودآگاه و ناخودآگاه گفتمان­ هاي سياسي، اجتماعي و غنايي موفق عمل كرده است.

One of the methods for recognizing the style and distinguishing between schools is to look at the sketches, among which the likeness of one of the main elements of the plot is in the literature of every nation that many other forms derive from it. From the perspective of the most important aspect of the distinction between literary speech and the other, "likeness" has a special place. The beauty of this image-maker is that it can be said that no verbal owner can be found by this simple element of the imagination without having taken advantage of it and not saying its word. Be Hooshang Ebtehaj (Ehsaseh) is one of the most prominent contemporary poets who has mastered both the poetry and the novels. Although he has been successful in the field of poetry, it can be said that among all the Persian poetry molds, the eagerness of the sonnets, which is a hysterical sonnets, is more than the other molds. In this research, the extent and artistry of the contemporary poet, Hooshang Ebtehaj, has been evaluated and analyzed in a variety of similarities. The results of this research show that despite the poet's tendency towards new poetry, he was skilled in the main characteristics of literature, such as the creation of imaginary imagery and the use of similarity elements.