بررسي عوامل جغرافيايي تنش در مرزهاي شمالي ايران بر اساس مدل نظري پيتر هاگت

فضاي سرزميني ايران، فراخور جغرافيا و تاريخ پيچيده و متشنج، متشكل از مرزهايي است كه در طول دوره­هاي مختلف، متزلزل بوده و دربردارنده مسائل گوناگوني در نواحي مرزي است كه مي­تواند در روابط ايران با كشورهاي پيراموني، تأثيرگذار باشد. مرزهاي شمالي ايران، حاكي از تاريخ طولاني كشمكش و جنگ است كه طي معاهدات تحميلي در مناطقي شكل گرفته­اند كه مملو از عوامل تنش آفرين مي­باشند. بررسي و مطالعه دقيق اين عوامل، يكي از ضروريات جهت مناسبات پايدار و سازنده با همسايگان شمالي است. در اين راستا، تحقيق حاضر با اتخاذ يك رويكرد علمي در استفاده از مدل نظري پيتر هاگت كه يك مدل اثبات شده مبتني بر ديدگاه جغرافيايي در خصوص عوامل تنش آفرين است به بررسي عوامل جغرافيايي تنش در نواحي مرزي شمال ايران پرداخته كه بصورت تركيبي، يعني توصيفي-تحليلي و پيمايشي و با بهره گيري از مطالعات كتابخانه­اي و ميداني از طريق پرسشنامه و تكنيك MCDM در صدد پاسخگويي به اين سؤال است كه مطابق با مدل پيتر هاگت، مهمترين عوامل جغرافيايي تنش در نواحي مرزي شمال ايران بر حسب اولويت كدامند؟ در نتايج حاصل از پژوهش حاضر، در نواحي مرزي شمال ايران در تطبيق با مدل پيتر هاگت، مجموعاً 30 نقطه تنش زا شناسايي شده و در اولويت بندي عوامل دوازده گانه در زمينه ايجاد تنش نيز، عامل A8"(ادعاهاي ارضي)" به عنوان مهمترين عامل تنش آفرين بين ايران و همسايگان شمالي در رتبه اول قرار گرفت