استعاره مفهومي «غم» در دو نوع شعر مرثيّه و حبسيّه

ترس، شادي و عشق از نظر بررسي استعاره مفهومي در حوزه عواطف از واژه‌هاي بنيادي در زبان هستند. در اين پژوهش استعاره‌هاي مفهومي «غم» در اشعار مرثيه ملاعلي فاخر و حبسيه‌هاي مسعود سعد سلمان از منظر معني‌شناسي شناختي و به روش توصيفي تحليلي بررسي شده است. داده‌ها شامل 4300 بيت از كتاب اشعار گزيده مرثيه ملاعلي فاخر و حدود 18000 بيت از ديوان اشعار مسعود سعد سلمان است. اين پژوهش قصد دارد به اين پرسش پاسخ دهد كه چه نام‌نگاشت‌هايي از استعاره مفهومي غم در اين دو اثر وجود دارد؟ و اين نام‌نگاشت‌ها چه شباهت و تفاوت‌هايي در اين دو نوع شعر با هم دارند؟ بررسي‌ها نشان مي‌دهد در مرثيه 16 نوع نام‌نگاشت و ديوان مسعود سعد سلمان 12 نوع نام‌نگاشت يافت شده است. در اين ميان 8 نام‌نگاشت مانند «انسان»، «شي»، «آتش» و ... در دو اثر، حوزه مبدا مشترك داشتند. در برخي از حوزه‌هاي مبدا در دو اثر تفاوت‌هايي نيز وجود دارد. البته در نام‌نگاشت‌هاي مشترك هم تفاوت‌هايي در دو اثر ديده مي‌شود. براي مثال «غم» در گزيده مرثيه، انساني سر به گريبان است ولي در حبسيه، مونس و غم‌خوار انسان است.