طبقه متوسط و نقش آن در توسعه سياسي ايران در دوران پهلوي دوم

توسعه سياسي يكي از شاخه­هاي توسعه است با هدف رسيدن به پيشرفت، صنعتي شدن، رفع فقر، رفع وابستگي، .... و گذار از حالت نامطلوب زندگي گذشته به شرايط بهتر. توسعه سياسي با جايگاه و نقش طبقه متوسط در جامعه رابطه دارد. چرا كه، جايگاه طبقه متوسط يك جايگاه ساختاري است كه با قدرت سياسي گره خورده است. هويت اين طبقه مستلزم وجود طبقه حاكم و طبقه پايين جامعه مي­­­­باشد. در يك تقسيم­بندي اين طبقه به سنتي و جديد تقسيم مي­شود كه طبقه متوسط سنتي شامل؛ خرده بورژوازي، تجار و خرده مالكان دهقاني است در حالي­كه طبقه متوسط جديد شامل مزدبگيران متخصص، تكنوكرات­ها و اقشار تحصيل كرده بالاي جامعه مي­باشد. در دوره پهلوي دوم علي­رغم همه فشارها، طبقه متوسط به ­ويژه طبقه متوسط سنتي يعني روحانيت و بازار در مبارزه عليه حكومت و مدرنيزاسيون و سكولاريزه كردن شاه به ­طور فعّال حضور داشتند. در مواردي كه طبقه حاكم برخلاف باورهاي ديني و سنت­هاي اعتقادي و ملي گام بر مي‌داشت، اين طبقه در مقابل آن ايستادگي مي‌كرد. از سويي، تضاد دولت و ملت كه محصول ورود تجدد به ايران بود، دغدغه اصلي طبقه متوسط جديد به­ ويژه قشر روشنفكر بود.