تعيين تركيبات شيميايي، ويژگي‌هاي ضداكسايشي و فعاليت ضدميكروبي اسانس دانه گشنيز بر تعدادي از ميكروارگانيسم‌هاي بيماري‌زا

در طب سنتي ايران از دانه‌هاي گشنيز به‌طور گسترده به‌منظور درمان بيماري استفاده مي‌شود. هدف از اين پژوهش، شناسايي تركيبات شيميايي، قدرت آنتي‌اكسيداني و بررسي فعاليت ضدميكروبي اسانس دانه گشنيز بود. تركيبات شيميايي اسانس دانه گشنيز با دستگاه كروماتوگرافي گازي متصل به طيف‌سنجي جرمي شناسايي شد. فنول كل و قدرت آنتي‌اكسيداني به‌ترتيب با روش‌هاي فولين سيوكالتو، راديكال‌هايABTS و DPPH اندازه‌گيري گرديد. قدرت آنتي‌اكسيداني اسانس با آنتي‌اكسيدان سنتزي BHAدر غلظت 100 ميكروگرم بر ميلي‌ليتر مقايسه شد. فعاليت ضدميكروبي اسانس دانه گشنيز با روش‌هاي انتشار در آگار به كمك ديسك (كربي بوئر)، حداقل غلظت مهاركنندگي و حداقل غلظت كشندگي براي باكتري‌هاي باسيلوس سرئوس، سالمونلا تيفي، اشرشيا كلي و سودوموناس آئروژينوزا تعيين گرديد. براساس نتايج آناليزهاي شيميايي، اسانس دانه گشنيز غني از مونوترپن‌هاي اكسيژن‌دار (89.94%) بود. تركيب عمده اسانس دانه گشنيز لينالول (76.75%) بود. بيشترين درصد مهار راديكال آزاد براي DPPH، 53.75% و براي ABTS، 66.60% در غلظت ppm 900 مشاهده شد. مقدار فنول كل موجود در اسانس mg GAE/g 0.02± 38.04 بود. نتايج نشان داد كه بيشترين و كمترين قطر هاله عدم رشد به‌ترتيب مربوط به باكتري باسيلوس سرئوس (30.30 ميلي‌متر) و سالمونلا تيفي (23.15ميلي‌متر) بود. حداقل غلظت مهاركنندگي اسانس دانه گشنيز براي باكتري‌هاي باسيلوس سرئوس، اشرشيا كلي، سودوموناس ائروژينوز و سالمونلا تيفي به‌ترتيب برابر با 2، 4، 4 و4 ميلي‌گرم بر ميلي‌ليتر بود. به‌طوركلي نتايج نشان داد كه اسانس دانه گشنيز داري فعاليت آنتي‌اكسيداني كمتر از آنتي‌اكسيدان سنتزي BHA بود.