تغييرات زماني دبي مؤثرانتقال رسوبات معلّق در حوزه آبخيز كوركورسر

مقدار بار معلق حمل شده توسط رودخانه ها در ميزان كيفيت آب شهرها و روستاهاي واقع در پايين دست حوزه آبخيز نقش بسزايي دارد. از طرف ديگر دبي موثر به دبي اتلاق مي گردد كه بيشترين رسوب را در يك رودخانه و در دوره طولاني مدت نسبت به ساير دبي ها حمل نموده و شكل بستر رودخانه را نيز تحت كنترل دارد. بنابراين تعيين دبي مؤثر انتقال رسوب معلق و همچنين تحليل تغييرات دبي مؤثر در مقياس زماني بسيار ضروري مي باشد. هدف از اين مطالعه، ارزيابي دبي موثر انتقال رسوب معلق در حوزه آبخيزكوركورسر با استفاده از آمار دبي جريان و رسوب روزانه براي دوره 31 ساله 1362 تا 1392 مي باشد. براي اين منظور، ابتدا منحني سنجه رسوب به دو روش USBR و حدواسط دسته ها در مقياس زماني ماهانه، فصلي و كل دوره آماري تهيه گرديد. دبي جريان در هر پايه زماني به چند طبقه با فواصل مساوي تقسيم و ميزان متوسط دبي در هر يك از طبقات محاسبه شد. سپس با استفاده از ارقام دبي و نيز منحني سنجه رسوب تشكيل شده، ميزان رسوب معلق براي هر يك از مقادير دبي متوسط تعيين شد. در نهايت هيستوگرام دبي و رسوب كل در هر يك از پايه هاي زماني ترسيم و دبي مؤثر مشخص شد. نتايج نشان مي دهدكه دبي مؤثر ماهانه از24/0 تا 42/25 مترمكعب بر ثانيه و دبي مؤثر فصلي از 37/4 تا 42/25 مترمكعب بر ثانيه متغير بوده است. همچنين، دبي مؤثر كل دوره برابر با 36/24 مترمكعب بر ثانيه بوده است و داراي دوره بازگشت 100 سال مي باشد. علاوه بر اين، مقايسه دبي هاي مؤثر در پايه هاي زماني مختلف نشان مي هد كه ميزان دبي مؤثر مي تواند در پايه هاي زماني فصلي و ماهانه نيز تغييرپذيري بالايي داشته باشد. تعيين دبي موثر و تغييرات زماني آن در حوزه هاي آبخيز كشور گام موثري در جهت كاهش انتقال رسوب از طريق مديريت بهتر بازه رودخانه و نيز اراضي به ويژه در زمان هاي وقوع دبي موثر مي باشد..