رويارويي سنايي و حافظ با جريان تصوف

Sana'i and Hafez's Confrontation with Sufism

در اين پژوهش تلاش شده است كه تشابهات و تفاوت‌هاي رويكرد سنايي و حافظ در زندگي، شعر و نگرش صوفيانه بررسي شود؛ در اصل «تصوف» متغير مستقل، و نحوه مواجهه سنايي و حافظ با آن متغير وابسته اين تحقيق را تشكيل مي‌دهد. روح عرفان و معنويت برخاسته از تجربه‌هاي معنوي در زندگي و آثار هر دو شاعر متجلي است اما گواه صادقي بر انتساب هيچ يك به فرقه‌ها و سلسله‌هاي رسمي صوفيه يافت نشده و طريقت صوفيانه آن‌ها فرد-محور و مختص به خود آنان بوده و آنان را از ساير اشكال حيات اجتماعي نظير شاعري و... دور نمي‌كرده است. از محتواي شعر و شيوه زندگي آزادانه آن‌ها نيز مي‌توان تمايل به روح و پيام ملامتيه و قلندريه را دريافت كرد. سنايي پيش قراول ورود به موضوعات عرفاني در شعر است و حضور شاعرانه او سبب تحولي در فضاي ادبيات فارسي از لحاظ فرم و محتوا شده است.

The present research attempts to study the similarities and differences between Sana'i and Hafiz's approaches to life, poetry and Sufism attitude; In fact, "Sufism" is an independent variable and the way in which Sana'i and Hafiz encounter that dependent variable constitutes this research. The spirit of mysticism and spirituality arises from unworldly experiences in both poets' lives and works; but there is no valid evidence that any of them belong to the official communio‎n and dynasties of Sofia. The forms of social life, such as poetry, etc., have not been avoided. Their free method of life and contents of poetries proves their desire to spirit, message of reproach and Qalandaria. Sana'i is the pioneer of mystical themes in poetry and his poetic presence has revolutionized the field of Persian literature in terms of form and content.