ارزيابي تاثير تغيير كاربري اراضي بار معلق با استفاده از مدل SWAT (مطالعه موردي: حوزه آبخيز يلفان - استان همدان)

در يك حوزه آبخيز كاربري اراضي به عنوان يكي از مؤلفه هاي مؤثر بر پاسخ هاي هيدرولوژيك حوضه مي تواند نقشي به سزا و قابل توجهي بر چرخه هيدرولوژي و در نتيجه منابع آب حوضه ايفا كند، از اين رو شناخت آثار تغيير كاربري اراضي بر پاسخ هاي هيدرولوژي حوضه راه گشاي تعيين استراتژي مناسب در توسعه پايدار منابع آب و رسيدن به يك الگوي مديريت صحيح حوضه هاي آبخيز مي باشد. هدف از اين تحقيق بررسي اثرات هيدرولوژي تغيير كاربري اراضي در طي 25 سال اخير در حوضه يلفان مي باشد. جهت شبيه سازي بار معلق حوضه در اين مطالعه از مدل SWAT (2009) استفاده و بدين منظور داده هاي هواشناسي و نقشههاي رقومي كاربري اراضي و خاك و مدل رقومي ارتفاع منطقه تحقيق تهيه گرديد. پس از واسنجي(سال 2002 تا 2007) و صحت سنجي (سال 2008 تا2010) مدل، به منظور ارزيابي تاثير كاربري اراضي بر بار معلق حوضه، نقشه هاي كاربري هاي اراضي سال 1989 و 2013 به مدل معرفي و مدل اجرا گرديد. نتايج تحقيق نشان دهنده تأثيرات قابل توجه تغيير كاربري اراضي روي بار معلق حوضه است، به طوري كه تغيير در كاربري اراضي از سال 1989 تا 2013 منجر به افزايش مقدار بار معلق در حدود 11 درصد، رواناب سطحي 17درصد و كاهش سطح آب هاي زيرزميني در حدود 16 درصدشده است. همچنين نتايج ارزيابي شاخص هاي NS، R2، Pfactor و Rfactor كه به ترتيب براي دوره واسنجي 54/0، 60/0، 48/0 و 3/2 و براي دوره اعتبارسنجي57/0، 65/0، 42/0 و2/3 به دست آمد، بيانگر اين موضوع مي باشدكه مدل از قابليت بسيار خوبي براي شبيه سازي رسوب حوضه برخوردار مي باشد.