ارزيابي مدل‌هاي تك متغيره، چند متغيره و تلفيقي سري زماني در پيش‌بيني و برآورد متوسط بار رسوب سالانه (مطالعه موردي: رودخانه سيستان)

پديده هاي فرسايش، انتقال رسوب و برآورد بار رسوب در رودخانه ها با توجه به خسارات ناشي از آن يكي از مهم ترين و پيچيده ترين موضوعات مهندسي رودخانه مي باشد. مدل سازي و پيش بيني دقيق اين پارامتر با توجه به ميزان اهميت آن در تعيين عمر مفيد سازه هاي آبي و شبكه هاي آبياري و زهكشي مي تواند بسيار مفيد واقع شود. در واقع با استفاده از مدل هاي چند متغيره در مدل سازي دبي رسوب با دخالت دادن عوامل موثر ديگر مانند آورد رودخانه ها، مي توان نتايج توصيف، مدلسازي و پيش بيني آن را بهبود بخشيد. در اين مطالعه با استفاده از مدل هاي سري زماني رايج (ARMA)، چند متغيره (CARMA) و تلفيقي (CARMAARCH و ARMA-ARCH)، متوسط بار رسوب سالانه (Ton.day) و متوسط دبي سالانه (m3/s) رودخانه سيستان در دوره آماري 42 ساله (1391-1349)، برآورد گرديد. جهت استفاده از مدل چند متغيره از دو سري زماني دبي و بار رسوب رودخانه مورد مطالعه استفاده شد. نتايج نشان داد كه با دخالت داده هاي دبي جريان در مدل چند متغيره، دقت و خطاي مدل سازي نسبت به مدل تك متغيره در مرحله واسنجي به ترتيب حدود 8 درصد افزايش و 50 درصد كاهش يافت. از بين چهار مدل مورد بررسي نيز نتايج نشان داد كه مدل چندمتغيره تلفيقي از دقت بالاتر و ميزان خطاي كمتري برخوردار است. هم چنين با استفاده از مدل چند متغيره تلفيقي، بار رسوب رودخانه مورد مطالعه با در نظر گرفتن متوسط دبي سالانه تا پايان سال 1401 به صورت سالانه پيش بيني گرديد كه نشان از كاهش بار رسوب نسبت به سال هاي گذشته است.