تأثير سامانه هاي سطوح آبگير باران در افزايش رطوبت خاك و رشد نهال سنجد در عون بن علي تبريز

كمبود رطوبت ذخيره شده در خاك به علت كاهش بارش و رواناب حاصل از آن در طول فصل رشد و توزيع نامناسب بارندگي، عامل مهمي در استقرار پوشش گياهي و رشد و توليد گونه هاي گياهي مي باشد. لذا كاربرد روش هاي تلفيقي جهت استفاده مناسب و بهينه از ريزش هاي جوي، علي الخصوص در مواردي كه بارش ها از شدت و مدت لازم جهت توليد رواناب برخوردار نيستند، شرايط مناسبي را به منظور آبياري باغات ديم در پي خواهد داشت. بررسي وضعيت پوشش گياهي و باغات ديم دامنه جنوبي كوه عون ابن علي نشان داد كه كاهش بارش و رواناب يكي از مهمترين عوامل بازدارنده توسعه پوشش گياهي و باغات ديم اين منطقه مي باشند. تحقيق حاضر تلاش دارد تا با استفاده بهينه از نزولات آسماني، رطوبت خاك مورد نياز گونه هاي گياهي منطقه را فراهم نموده و به حل اين معضل كمك نمايد. مدل آماري اين پروژه در قالب طرح آزمايشي بلوك هاي كاملا تصادفي با سه تيمار، شامل تيمار شاهد (A)، در اين تيمار جهت كاشت نهال سنجد از خاك چاله حفر شده با اضافه كردن كود حيواني پوسيده به اندازه 25 درصد حجم چاله استفاده شده است. تيمار (B)، سامانه سطوح آبگير عايق توأم با استفاده از مواد جاذب رطوبت پوميس در چاله انتهاي سامانه. تيمار (C)، سامانه سطوح آبگير عايق بدون استفاده از مواد جاذب رطوبت پوميس در چاله انتهاي سامانه. در سه تكرار طي سال هاي 1390 تا 1392 طراحي و در منطقه عون بن علي اجرا گرديد. اين طرح در دامنه جنوبي عون بن علي در شيب حدود 30%، با استفاده از كرت هاي مستطيل شكل به ابعاد 5 times;7 اجرا و آمار برداري طي مدت اجراي طرح از رطوبت خاك با استفاده از دستگاه رطوبت سنج (TDR)، ارتفاع، قطريقه و مساحت برگ هاي نهال سنجد صورت گرفت. در اين طرح انتخاب نهال سنجد، به دليل مقاومت به كم آبي و استفاده از اين گياه در پوشش فضاي سبز عون بن علي مي باشد. نتايج نشان داد كه استفاده از تيمارهاي مذكور، موجب افزايش معني دار ذخيره رطوبتي خاك، نسبت به تيمار شاهد در سطح احتمال 1 و 5 درصد گرديد. مقايسه ميانگين رطوبت حجمي در تيمارهاي آزمايشي در هر دو سال نشان داد كه تيمار سامانه سطوح آبگير عايق توأم با استفاده از مواد جاذب رطوبت پوميس در چاله انتهاي سامانه بيشترين ميزان رطوبت را در خودش ذخيره كرده و بعد از آن به ترتيب تيمارهاي بدون پوميس و شاهد قرار گرفتند. همچنين تأثير تيمارهاي آزمايشي بر روي ارتفاع، قطر يقه و مساحت برگ هاي نهال سنجد در سطح احتمال 1 درصد معني دار بود. بيشترين ميزان ارتفاع نهال، قطر يقه و مساحت برگ ها مربوط به تيمار سامانه سطوح آبگير عايق توأم با استفاده از مواد جاذب رطوبت پوميس در چاله انتهاي سامانه و كمترين آن ها مربوط به تيمار شاهد بود. بنابراين استفاده از اين روش براي ايجاد فضاي سبز در اين منطقه توصيه مي شود. واژه هاي كليدي: استحصال آب باران، پوميس، رطوبت حجمي، سامانه سطوح آبگير، سنجد