جانمايي مخازن استحصال آب باران در مناطق شهري با استفاده از مدل شبيه‌ساز SWMM (مطالعه موردي: منطقه يك تهران)

قرار گرفتن كشور ايران روي كمربند مناطق خشك كره زمين در نتيجه كاهش بارندگي و ضريب تغييرات زماني و مكاني بالاي آن اهميّت برنامه‌ريزي و مديريت منابع آبي كشور را دو چندان نموده است. بر اين اساس مدل سازي يكي از راه هاي بررسي احتمال بالقوه وقوع سيلاب به واسطه تغيير كاربري مي باشد. هدف از اين تحقيق جانمايي مخازن استحصال آب باران براي تامين بخشي از نياز آبي فضاي سبز در سطح منطقه يك شهر تهران با كمك مدل SWMM مي باشد؛ تا بتوان ضمن استفاده بهينه از منابع آبي، خسارت حاصل از تجمع رواناب در مناطق پايين دست و افزايش آلودگي در اين مناطق را كاهش داد. به منظور شبيه سازي بارش-رواناب از مدل SWMM استفاده شد. پس از اجراي مدل براي تاييد اعتبار و كارايي مدل از 2 واقعه براي واسنجي مدل و 1 واقعه براي ارزيابي مدل استفاده شد، به منظور ارزيابي كارايي مدل از ضريب ناش ساتكليف استفاده شد، با توجه به اين كه مقدار ناش به دست آمده براي 3 واقعه بيش از 5/0 بود از اين رو دقت مدل مورد تاييد قرار گرفت. در ادامه براي جانمايي مخازن استحصال آب باران اقدام به تعيين فاكتورهاي موثر گرديد؛ بر اين اساس نزديكي محل تجمع آب باران به محل مصرف، حجم قابل توجه رواناب، سايت مناسب احداث مخزن و مالكيت شهرداري به عنوان فاكتورهاي اصلي و فاصله با شبكه توزيع آب خام، وجود مخزن و سابقه آبگرفتگي، محدوديت تامين آب و نياز توسعه اي آينده به عنوان فاكتورهاي فرعي معرفي گرديدند. در اين بخش از قابليت هاي ابزار GIS با كمك تصاوير ماهواره اي استفاده گرديد. نتايج بيانگر وجود 23 نقطه مناسب براي ذخيره سازي رواناب جهت استفاده در آبياري تكميلي فضاي سبز منطقه يك شهر تهران مي باشد به نحوي كه در هر واقعه بارندگي به ترتيب با دوره بازگشت دو و پنج ساله حدود 3891 و 4880 متر مكعب رواناب حاصل از بارندگي از 23 نقطه پيشنهادي عبور مي نمايد. نتايج نشان ‌دهنده پتانسيل بالاي منطقه براي توسعه سيستم‌هاي استحصال آب باران مي باشد تا با استفاده بهينه از منابع آب نامتعارف، برداشت از منابع آب زيرزميني كاهش يافته و بخشي از مشكلات موجود براي حفظ، نگهداري و توسعه فضاي سبز منطقه بر طرف گردد.