ارزيابي كيفيت آب رودخانه گرگان رود بر پايه شاخص‌‌هاي كيفي آب‌هاي سطحي در محدوده شهر گنبد كاووس

زمينه و هدف: افزايش فاضلاب تصفيه نشده و توسعه ناپايدار كشاورزي در حريم رودخانه‌ها موجب كاهش كيفيت آب‌هاي سطحي شده است. هدف از اين مطالعه بررسي تعيين كيفيت آب با شاخص‌هاي كيفي NSFWQI، IRWQISC و شاخص آلودگي Liou و مقايسه آنها با استانداردهاي جهاني و پهنه بنـدي مـسير رودخانـه گرگان‌رود بـا اسـتفاده از نرم افزار GIS است. روش بررسي: در اين مطالعه 5 ايستگاه نمونه‌برداري براساس معيارهاي استاندارد شامل نوع كاربري اراضي، دسترسي و پراكندگي در امتداد رودخانه انتخاب گرديد. 12 پارامتر كيفي آب شامل اكسيژن محلول، كليفرم مدفوعي، pH، اكسيژن خواهي بيوشيميايي، اكسيژن خواهي شيميايي، درجه حرارت، فسفات آلي، نيترات، آمونيوم، كدورت، كل مواد جامد محلول و هدايت الكتريكي در طول رودخانه به مدت يك سال از خرداد ماه 1397 تا ارديبهشت 1398 با استفاده از روش استاندارد در آزمايشگاه اندازه‌گيري شد. يافته‌ها: مقدار فسفات و كدورت از ايستگاه 2 به سمت پايين‌ دست رودخانه افزايش يافته كه به علت وجود زه آب‌هاي كشاورزي و فاضلاب شهري است. اختلاف معني‌داري در مقادير BOD، كليفرم مدفوعي و نيترات با مقادير استاندارد وجود دارد. نتايج شاخص‌هاي كيفيت آب بيانگر تاثيرات بسيار زياد خروجي فاضلاب‌هاي شهري و زباله‌هاي انساني در حريم رودخانه است. بالاترين وضعيت كيفي مربوط به ايستگاه 1 (75، كيفيت خوب) كه دسترسي كمتري براي توسعه فعاليت‌هاي انساني وجود داشت، بود. براساس انطباق نتايج شاخص‌ها با واقعيت زميني، نتايج شاخص كيفي آب‌هاي سطحي ايران به‌دليل بهره‌گيري از متغير‌هاي كيفي بيشتر و تطابق كامل‌تر، عملكرد بهتري نشان داد. نتيجه‌گيري: وجود فاضلاب‌هاي شهري و زه‌آب‌هاي كشاورزي در محدوده شهر گنبدكاووس مهمترين دلايل كاهش كيفيت آب (طبقه كيفي بد) است. در اين راستا، توجه به مديريت جامع منابع آبي و ارزيابي اثرات محيط زيستي بايد مورد توجه باشد.