بين‌المللي‌شدن آموزش عالي و آينده‌ي همگرايي كشورهاي اسلامي

در طول تاريخ تمدن اسلامي عوامل متفاوت و متعددي در گسترش همگرايي يا واگرايي كشورهاي اسلامي نقش‌آفرين بوده و اين موضوع به يكي از عوامل اصلي تعيين كننده‌ي سرنوشت تمدن اسلامي تبديل شده است. گسترش مراودات علمي ميان كشورهاي اسلامي از يك‌سو و همكاري ميان كشورهاي اسلامي و غيراسلامي از سوي ديگر بر چگونگي شكوفايي علمي و فناورانه در حوزه‌ي تمدن اسلامي تأثيرگذار بوده است. در اين مقاله تلاش شده است از منظر آينده‌نگري و با نگاه كلان به روندهاي تاريخي، موضوع چگونگي تحقق آينده‌ي مطلوب تمدن اسلامي بر پايه‌ي گسترش مراودات علمي بين‌المللي مورد بحث و بررسي قرار گيرد. ادعاي اصلي مطرح شده در اين اثر آن است كه همكاري‌هاي علمي بين‌المللي زمينه‌ي مناسبي براي دستيابي به فهم ميان‌فرهنگي را در فضاي تعامل كشورهاي اسلامي با يكديگر مهيا مي‌سازد. اين شيوه‌ي فهم و شناخت بر تعميق و گسترش روابط ميان كشورهاي اسلامي تأثيرگذار بوده و اين موضوع تعيين‌بخش چگونگي دستيابي به سرنوشت مطلوب تمدن اسلامي است. روش‌هاي استفاده شده در اين اثر عبارتند از: بهره‌مندي از كلان‌نگري تاريخي(Macro Historian) به منظور بررسي كلان‌روندهاي تاريخي همكاري‌هاي علمي در تمدن اسلامي، تحليل روند به منظور بررسي وضعيت كنوني همكاري‌هاي علمي كشورهاي اسلامي و سناريونگاري به منظور ارائه‌ي تصويري از آينده‌هاي بديل پيش‌روي تمدن اسلامي در سايه‌ي همكاري‌هاي علمي بين‌المللي. نتايج اصلي حاصل از اين مطالعه عبارتند از: وجود مزيت‌هاي نسبي بسيار براي گسترش و تعميق همكاري‌هاي علمي بين‌المللي ميان كشورهاي اسلامي؛ واگرايي شديد ميان كشورهاي اسلامي در عرصه‌ي همكاري‌هاي علمي بين‌المللي؛ غرب‌گرايي و داشتن اسطوره‌ي غرب مدينه‌ي فاضله در ميان انديشمندان، محققان و متخصصان كشورهاي اسلامي؛ لزوم تقويت درگاه‌هاي(Hub) همكاري‌هاي علمي ميان كشورهاي اسلامي؛ لزوم انعقاد پيمان‌هاي بين‌المللي در عرصه‌ي همكاري‌هاي آموزشي، پژوهشي و فناورانه ميان كشورهاي اسلامي.