تبيين الگوي نااقليدسي در برنامه ريزي شهري

با سيطره معرفت شناسي كانتي و عقلانيت ابزاري در علوم اجتماعي و جغرافياي انساني، تفسير فضا بر بنيان هاي مفهومي فيزيك جديد استوار شده است كه عمدتاً مترادف با تجربه حسي و كالبدي و مكانِ استقرار سرمايه و بازتوليد آن مي باشد بنابراين از لحاظ تحليلي بر اصول هندسه اقليدسي تاكيد دارند. اين مقاله به دنبال طرح الگوي نااقليدسي در برنامه ريزي شهري با توجه به مفاهيم بنيادين برنامه ريزي از جمله فضا و زمان است. اين الگو مترتب بر نوع متفاوتي از مفهوم فضا است بنابراين ابتدا تحول هستي شناختي مفهوم فضا را بازنمايي كرده و ويژگيهاي الگوي نااقليدسي برنامه ريزي شهري را بر شمرده ايم. منظور از تحول هستي شناختي فضا، آشفتگي معرفت شناختي ناشي از دگرگوني عملكردي و آشكار شدن زواياي ديگري از وجود و ماهيت فضا است. بر خلاف گذشته هر شهروندي به طور همزمان در ميان تار و پودي از فضاهاي چند سطحي در مقياس هاي عملكردي متفاوت همانند جهاني، منطقه اي، بين المللي و ملي و محلي به تجربه شهري مي پردازد. هندسه اقليدسي به بحث درباره سازمان يابي اشيا در فضاي فيزيكي مي پردازد در حاليكه الگوي نا اقليدسي در برنامه ريزي بر فروپاشي نظم جهان اقليدسي، هستي هاي پايدار و فروض متعارف اشاره مي كند كه بر درك ما از جهان طي دو سده گذشته سلطه داشته اند. الگوي نااقليدسي در برنامه ريزي شهري به شدت هنجاري و مبتني بر ارزشهاست. بنابراين معطوف الگويي غير مهندسي از برنامه ريزي شهري است كه تصميم سازي و طرح هاي شهري را با دخالت و مشاركت اجتماعات محلي و شهروندان پيش مي برد. در اين فرايند الگوي سلسله مراتبي و از بالا به پايين كه همراه و موازي با الگوي اقليدسي برنامه ريزي است جاي خود را به الگوي شبكه اي و از پايين به بالا مي دهد.