واكاوي روند وردش‌هاي دماي بيشينه و كمينه در فلات ايران

دماي هوا به عنوان يكي از مهمترين و تعيين كننده ترين عناصر اقليمي، شاخص مناسبي براي رديابي تغييرات اقليمي در فلات ايران است. با توجه به تاثير وردش هاي دمايي در فعاليت هاي بشر نظير انرژي از جهت افزايش نياز به انرژي براي سرمايش و گرمايش، كشاورزي از جهت افزايش دامنه فعاليت و هجوم برخي از آفات و عوامل ناقل بيماري و محيط زيست، توجه ويژه پژوهشگران به اين مهم در فلات مزبور ضرورت مي يابد. از اين رو، روش هاي آماري يكي از ابزارهاي مفيد براي تحليل و بررسي رفتار اين عنصر مهم اقليمي به شمار مي رود. تحليل روند، از جمله مهمترين و متداول ترين آزمون هاي آماري است كه به طور گسترده براي ارزيابي اثرات بالقوه تغيير اقليم بر روي سري هاي زماني پارامترهاي آب و هواشناسي در نقاط مختلف جهان توسط پژوهشگران استفاده شده است. در اين پژوهش به منظور واكاوي روند تغييرات دماي بيشينه و كمينه ماهانه بر روي فلات ايران از داده هاي شبكه اي پايگاه داده CRU كه با تفكيك مكاني مناسب 0.5 × 0.5 درجه طول و عرض جغرافيايي موجود است؛ در دوره 64 ساله (1951-2014) استفاده شده است. براي بررسي روند تغييرات دماي قلمرو مطالعاتي در مقياس ماهانه نيز از آزمون ناپارامتري منكندال كه از متداول ترين روش هاي ناپارامتري بشمار مي رود بهره گرفته شد. نتايج اين تحقيق نشان مي دهد؛ به طور كلي دماي بيشينه و كمينه منطقه ي فلات ايران داراي روندي افزايشي است و روند كاهشي دما نمودي بسيار ناچيز دارد. همچنين آشكار گرديد روند افزايشي دما در ماه هاي گرم سال از گستره بالايي برخوردار است. كم ترين گستره ي مناطق داراي روند هم در ماه هاي ژانويه، فوريه و دسامبر مشاهده مي شود. در مجموع نتايج تحقيق حاضر نشان مي دهد روند افزايش دما نه فقط در ايران بلكه در تمامي فلات ايران ديده مي شود كه اين افزايش دما همراه با روند كاهشي بارش در سال هاي اخير مي تواند پيامدهاي سويي را در اين پهنه به دنبال داشته باشد.