آناليز آماري آلودگي فلزات سنگين در گرد و غبار اتمسفري استان كرمانشاه

فلزات سنگين موجود در گرد و غبار هوا قادرند مستقيماً از طريق بلع و تنفس وارد بدن انسان شوند و يا از طريق ريزش هاي جوي به سطح زمين برسند و پس از آلودگي منابع آب و خاك و ورود به ساختار گياهان از طريق آب و غذا وارد بدن شوند. هدف از اين تحقيق، بررسي غلظت فلزات سنگين و شناسايي منابع احتمالي آن در گرد و غبار استان كرمانشاه بود. 49 نمونه گرد و غبار از شهرستان هاي كرمانشاه، سنقر، گيلان غرب، قصرشيرين، صحنه، سرپل ذهاب، كنگاور، پاوه و جوانرود طي فصل بهار 1392 جمع آوري شد. غلظت فلزات روي، مس، نيكل، كروم، منگنز و آهن بعد از عصاره گيري با تركيب اسيد كلريدريك و اسيد نيتريك غليظ (نسبت 3:1) تعيين شد. ميانگين غلظت روي، مس، نيكل، كروم، منگنز و آهن به ترتيب 3/182، 6/48، 3/115، 9/73، 1/428 و 23161 ميلي گرم در كيلوگرم بود. براي شناسايي آلاينده هاي گرد و غبار با منشأ احتمالي انساني و طبيعي از آناليزهاي همبستگي، مؤلفه هاي اصلي و خوشه اي و براي شناسايي اثرات احتمالي فعاليت هاي انساني بر غلظت فلزات سنگين از فاكتور غني سازي استفاده شد. نتايج نشان داد كه غلظت فلزات در گرد و غبار به جز براي آهن و منگنز در مقايسه با خاك هاي جهان بالاتر بود. روي، مس، نيكل و كروم عمدتاً منشأ انساني و آهن و منگنز منشأ طبيعي دارند. روي و مس عمدتاً از منابع ترافيكي و تا حدودي از منابع صنعتي و نيكل و كروم از منابع صنعتي، فرآيندهاي احتراق همراه با منابع ترافيكي مشتق شده اند. همچنين نتايج فاكتور غني سازي نشان داد كه غني سازي براي منگنز و كروم متوسط و براي روي، مس و نيكل قابل توجه بود. با توجه به نتايج مطالعه، شناسايي و كنترل منابع آلاينده هايي چون فلزات سنگين در گرد و غبار به منظور پيشگيري از آلودگي ناشي از آنها نيازمند توجه بيشتر مي باشد.