شناسايي عوامل كليدي مؤثر بر وضعيت آينده آمايش سرزمين استان تهران با رويكرد آينده پژوهي

Key Factors Affecting the Future Status of Tehran Province Spatial Planning Based on Future Studies

امروزه آمايش سرزمين، به عنوان يك راهكار جغرافيايي بي بديل براي توسعه پايدار در كشورها تبديل شده است. لزوم توجه ظرفيت ها و توانمندي هاي ذاتي و اكتسابي بك مكان مانند ناحيه، استان و يا كشور در جهت توسعه ي منطقي آن مكان بيانگر مفهوم واقعي آمايش است. و نواحي مختلف جهت توسعه ادامه دار و منطقي نياز به آمايش سرزمين دارند. نوشتار حاضر با هدف شناسايي عوامل كليدي مؤثر بر وضعيت آينده آمايش سرزمين استان تهران با رويكردآينده پژوهي انجام گرفت. اين پژوهش از لحاظ راهبرد هدف‌گذاري كاربردي و روش آن توصيفي - تحليلي و بر اساس روش‌هاي آينده پژوهي، تبييني مي‌باشد. داده-هاي نظري با روش اسنادي و داده‌هاي تجربي با روش پيمايشي بر اساس روش دلفي تهيه شده است. جامعه آماري پژوهش 20 نفر از خبرگان و متخصصان شهري صاحب‌نظر در حوزه‌ برنامه‌ريزي منطقه‌اي، فضايي و آمايشي به‌صورت نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شده بود. جهت تجزيه‌وتحليل اطلاعات به‌دست‌آمده از روش‌هاي دلفي، تحليل اثرات متقاطع و از نرم‌افزار‌ MIC MAC استفاده‌شده است. نتايج اين پژوهش نشان داد پراكندگي متغيرهاي كليدي و مؤثر بر وضعيت آينده آمايش سرزمين استان تهران، سيستمي ناپايدار دارند و پژوهش حاكي از آن مي‌باشد كه از ميان 64 عامل بررسي‌شده در اين تحقيق، 22 عامل به‌عنوان عامل كليدي مؤثر بر آينده وضعيت تحقق‌پذيري طرح‌هاي آمايش سرزمين استان تهران، انتخاب‌شده‌اند. بخش عمده‌اي از اين عوامل كليدي در گروه متغيرهاي تاثيرگذار و دوگانه تمركز داشتند.

Aiming at identifying the key factors which may affect the future status of Tehran Province spatial planning, this study was conducted with a future studies approach. This study is an applied study in terms of targeting strategy and its methodology is of descriptive-analytical and regarding the future studies methods it is an explanatory one. Following the Delphi method, the theoretical and practical data have been collected using documentary and survey research techniques, respectively. To carry out this study, a total of 20 urban experts who were professional in regional, spatial planning areas were chosen based on purposive sampling method. MIC MAC was used to analyze the gained information from Delphi methods and to carry out the cross-impact analysis. The results of this study indicated that the dispersion of key and effective variables of the future status of Tehran Province spatial planning has an unstable system. The study also showed that out of 64 examined factors in this study, 22 key factors may affect the future status of Tehran Province spatial planning. A great deal of such key factors has been concentrated in the effective and double variables group.