شاخص‌هاي توسعه و رابطه آن با عملكرد ‌محيط‌زيستي

توسعه و ارتقاي استانداردها و عملكرد‌هاي محيط‌زيستي جوامع وابسته به توسعه‌يافتگي اقتصادي، اجتماعي و سياسي آنهاست. در اين چارچوب پژوهش حاضر ضمن بررسي مهمترين عوامل تاثيرگذار بر عملكرد محيط‌زيستي، به ارزيابي جايگاه ايران در مقايسه با كشورهاي OECD، خاورميانه و ميانگين جهاني پرداخته است. از نظر روش‌شناختي، اين پژوهش با استفاده از تحليل ثانويه داده‌هاي جهاني در فاصله سال‌هاي 2006 تا 2016 به اجرا درآمده است. يافته‌هاي پژوهش حاكي از اين است كه ايران از نظر شاخص عملكرد محيط‌زيستي (EPI) بعد از كشورهاي «OECD» در جايگاه دوم قرار گرفته و عملكردي بهتر از كشورهاي «خاورميانه» و «ميانگين جهاني» دارد. كشورهاي «OECD» كه در همه شاخص‌هاي توسعه جايگاه برتري دارند، از نظر EPI نيز بهترين عملكرد را دارند. «ايران» در شاخص‌هايي مانند «آموزش»، «درآمد»، «سلامت» و «نرخ رشد جمعيت» پايين‌تر از كشورهاي OECD و بالاتر از «خاوميانه و «ميانگين جهاني» قرار دارد. با وجود اين در شاخص‌هايي مانند «كاربرد ICTها»، شاخص «برابري جنسيتي» و شاخص «دموكراسي» جايگاهي پايين‌تر از همه كشورها دارد. با استناد به نتايج مي‌توان استدلال كرد كه عملكرد محيط‌زيستي كشورها متاثر از توسعه‌يافتگي آنها در شاخص‌هاي اقتصادي (مانند درآمد)، شاخص‌هاي اجتماعي (از قبيل آموزش، برابري جنسيتي، نرخ رشد جمعيت، سلامت و كاربرد ICT‌ها) و شاخص‌هاي توسعه سياسي (مانند شاخص دموكراسي) است.