بررسي اثر تغيير كاربري/ پوشش اراضي بر عرضه خدمات زيستگاهي (مطالعه موردي: منطقه حفاظت‌شده ارس سيستان)

تنوع‌زيستي طي ۶۰ سال گذشته، كاهش شديدتري در مقايسه با هر زمان در تاريخ بشر را تجربه كرده است. از آنجايي كه كاهش تنوع‌زيستي همواره با تخريب اكوسيستم همراه است بنابراين، به نوبه خود بر رفاه انسان از طريق نبود مزاياي خدمات اكوسيستمي كه اكوسيستم‌ها فراهم مي‌كنند، تاثير مي‌گذارد. اكوسيستم‌‌ها با عرضه خدمات زيستگاهي به حفظ تنوع‌زيستي در سطوح مختلف تنوع‌‌زيستي كمك مي‌‌كنند. در اين مطالعه با هدف بررسي اثرات تغيير كاربري/ پوشش اراضي بر عرضه خدمات زيستگاه در منطقه حفاظت‌‌شده ارس سيستان در خراسان رضوي، اقدام به مدل‌‌سازي كيفيت زيستگاه اين منطقه براي بازه زماني 30 ساله توسط بسته نرم‌افزاري InVEST شد. نتايج نشان داد كه سطح طبقات اراضي باغي، زراعي و مسكوني 64 درصد، مراتع تنك 6 درصد و ارس متراكم 6 درصد كاهش و طبقات مراتع نيمه متراكم 15 درصد و ارس نيمه متراكم 1 درصد افزايش يافته است. همچنين نتايج نشان داد كه كيفيت زيستگاه طي 30 سال گذشته حدود 12000 هكتار كاهش يافته است. به عبارت ديگر اراضي تحت پوشش زيستگاه‌‌هاي با كيفيت از 36.98 به 25.95 درصد كاهش يافته‌‌ است و 29253 هكتار از منطقه (حدود 26 درصد) داراي شاخص كميابي متوسط و 2405 هكتار از منطقه (2.2 درصد) داراي شاخص كميابي بالا مي‌‌باشد كه اين موضوع لزوم حفاظت هرچه بيشتر از زيستگاه‌‌هاي اين منطقه را نشان مي‌‌هد. بر اساس بررسي‌‌هاي انجام شده، مهمترين عوامل تاثيرگذار بر خدمات زيستگاهي و در نتيجه حيات‌وحش اين منطقه را مي‌توان به عواملي از قبيل تخريب زيستگاه، شكار غيرمجاز، چراي احشام، آغل‌‌ها، حضور سگ‌‌هاي گله و خشكسالي‌‌هاي اخير اشاره نمود.