تبيين اثرات توسعه‌اي سدهاي بزرگ بر پايداري بوم نظام‌هاي كشاورزي (مورد مطالعه: سد سهند هشترود استان آذربايجان شرقي)

اين تحقيق براي تبيين اثرات احداث سهند بر پايداري بوم نظام‌هاي كشاورزي از سوي كشاورزان در هشترود آذربايجان شرقي انجام شد. در اين تحقيق براي تبيين اثرات بر بوم نظام‌هاي كشاورزي از مدل مديريت زيست بومي استفاده شد. در اين رابطه احداث سد سهند به عنوان يك عامل محرك در نظر گرفته شد و اثرات آن بر ويژگي‌ها و مولفه‌ها و كاركردهاي بوم‌نظام‌هاي كشاورزي و همچنين رفاه و معيشت روستايي تبيين شد. در اين تحقيق جمعا 112 نفر به عنوان نمونه از بين كشاورزان ساكن در پايين دست و بالادست سد سهند براي تعيين عوامل اثر استفاده شد و با استفاده از روش تحليل عاملي چند عامل شامل حفاظت از منابع آب و خاك، بهره‌وري كشاورزي، ارتقاي معيشت و رفاه اجتماعي، ارتقاي سرمايه فرهنگي و بهبود كيفيت زندگي، توسعه اشتغال و گردشگري و همچنين تغييرات كالبدي تبيين شدند. بر اساس مدل مديريت زيست بومي اين گونه نتيجه‌گيري شد كه احداث سد سهند توانسته است از طريق تقويت پتانسيل اكولوژيكي بوم ‌نظام‌هاي پيرامون به كشاورزي و معيشت و رفاه ساكنان حوضه آبي رونق ببخشد هر چند به علت بي‌توجهي به پيوستگي حوضه آب و بوم‌نظام كشاورزي به عنوان يك چشم‌انداز، سبب برخي مشكلات در بعد برابري و عدالت به ويژه براي ساكنان بالا دست سد شده است. بر اين اساس پيشنهادهايي به منظور ظرفيت‌سازي انساني و قانوني براي استقرار مديريت زيست بومي با تاكيد اجراي برنامه پرداخت براي خدمات زيست بومي به ويژه تجارت كيفيت و كميت آب ارايه شد.