تحليل نقشه موضوعي و هم‌نويسندگي مقالات مجله اعتياد‌پژوهي: يك مطالعه علم‌سنجي

سابقه و هدف: از زواياي مختلفي مي‌توان توليدات علمي را بررسي كرد كه ترسيم نقشه‌هاي علمي يكي از رايج‌ترين آن‌ها است چرا كه با ترسيم نقشه علمي مي‌توان ديد روشن‌تر و جامع‌تري از تحليل‌هاي لازم به دست آورد. هدف از اين پژوهش ترسيم و تحليل نقشه موضوعي و شبكه هم‌ نويسندگي مقالات مجله اعتياد پژوهي است. مواد و روش‌ها: اين پژوهش با روش توصيفي تحليلي و با رويكرد علم ‌سنجي با استفاده از تحليل هم رخداد واژگان و تحليل شبكه انجام شده است. جامعه پژوهش را تمامي مقالات مجله اعتياد پژوهي طي سال ‌هاي ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۷ تشكيل مي‌ دهد. به منظور تحليل داده‌ ها از نرم‌ افزارهاي Ravarmatrix، UCinet و Netdraw استفاده شده است. يافته‌ها: تحليل داده‌‌ها نشان داد كه در مجموع طي سال‌هاي ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۷، ۴۶۳ مقاله در اين مجله منتشر شده است. بررسي نقشه هم رخدادي واژگان مقالات مجله اعتياد پژوهي نشان داد كه موضوعاتي همچون اعتياد، معتاد، سوء مصرف، نگرش، وابستگي، ولع مصرف، زنان، افسردگي، آمادگي اعتياد، سلامت روان، كيفيت زندگي، دانش‌ آموزان و خودكارآمدي از مهمترين موضوعات مقالات بوده است. همچنين ترسيم و تحليل شبكه هم‌نويسندگي اين مقالات، ۶ خوشه را نشان داد. بررسي شاخص‌هاي مركزيت نشان داد كه محمدخاني، محمدي فر و نجفي از مهمترين نويسندگان به لحاظ اين شاخص هستند. نتيجه‌گيري: نقشه هم رخداد واژگان موضوع اعتياد نشان داد كه رويكرد موضوعي بيشتر مطالعات در حوزه ي روانشناسي بوده است تا پزشكي. از اين رو نياز است كه دامنه موضوعي مختلفي براي مجله تبيين شود و انواع ديگر اعتياد نيز مورد توجه قرار گيرد.