تحليل ظرفيت هاي چندوزني و شيوه‌هاي ايجاد آن در شعر فارسي

چندوزني آن است كه شعري بيش از يك وزن داشته باشد. نويسنده، اين موضوع را از خاموشي در كتاب‌هاي بلاغت و فرهنگ خارج ساخته، با نمونه هايي نشان داده است كه اين مسئله از آغازِ شعرِ فارسي تاكنون حضوري پررنگ دارد. تبديلِ وزنِ مصراعي به وزنِ ديگر به هشت شيوه انجام مي گيرد: اشباع و اشباعزداييِ مصوتِ كوتاه و بلند، ابقا و حذفِ همزه، تشديد و تخفيفِ صامت، تسكين و متحرك ساختنِ صامت. 26 وزن در 22 شكل، چندوزني پديد مي آورد. پركاربردترينِ آنها تبديلِ دو وزنِ «فاعلاتن فاعلاتن فاعلن» و «مفتعلن مفتعلن فاعلن» به هم است. پركاربردترين روشِ تبديل نيز چهار روشِ «اشباع و اشباع‌زدايي مصوت» و «ابقا و حذفِ همزه» است. حاصل ديگر مقاله كه براي نخستين بار مطرح شده، اين است كه آنچه در ادبياتِ غرب بدان Asynartete گفته مي‌شود، هرچند در كتاب هاي فارسي به عنوانِ چندوزني شناخته نيست، در شعر فارسي از زمانِ وطواط تاكنون پيشينه دارد.