التقاي واكه ميان پيشوند استمرار /mi/ و ستاك حال در زبان فارسي: واج‌شناسي زايشي

هدف از نگارش مقاله حاضر، شناسايي و توصيف فرآيندهاي واژ واجي موجود در فعل‌هاي سادۀ واكه آغازين زبان فارسي معيار، پس از افزودن پيشوند استمراري «مي» /mi/ است. روش پژوهش، توصيفي تحليلي است. در اين پژوهش، درروش گردآوري داده‌ها، از 323 ستاك حال بر اساس طباطبائي (1376)، فرهنگ دهخدا (1390) و فرهنگ سخن (1382)، 50 فعل وجود دارد كه با واكه آغاز مي‌شوند. داده‌ها بر اساس الفباي آوانويسي بين‌المللي «آي، پي، اي» آوانگاري شده و سپس در چارچوب نظريه واج‌شناسي زايشي تحليل مي‌شوند. نتايج نشان مي‌دهد كه در زبان فارسي در ابتداي فعل‌هايي كه با واكه آغاز مي‌شوند در روساخت گفتار رسمي «همزه» يا انسداد چاكنايي [ʔ] درج مي‌شود. پس از افزودن پيشوند استمرار/mi/، ديگر «همزه» در گفتار غيررسمي درج نشده و به‌جاي آن فرآيند كوتاه شدگي واكه پيشين، افراشته /i/ به‌صورت، توالي واكه كوتاه و غلت [ej] رخ مي‌دهد. سپس ارتقاء واكه پيشين، مياني [e] در محيط پيش از غلت [j] به‌صورت توالي واكه و غلت[ij] مشاهده مي‌شود. در چنين ساخت‌هايي ديگر «همزه» در التقاء واكه در گفتار غيررسمي مشاهده نمي‌شود.