ارزيابي ميزان بازگشت‌پذيري ساختارهاي واجد قدمت به چرخه حيات دوباره پيشنهاد مدل «بالقوّگي بازكاربست همساز» در نمونه‌اي از بافتِ‌مياني تهران

ذخيره‌هاي ساختماني، مهمترين ظرفيت كالبدي توسعه درون‌زاي شهري بوده، و برنامه‌ريزي براي مرمّت، ارتقاء و استفاده دوباره از آن، يكي از مهمترين سرفصل‌هاي حفاظت‌شهري فعّال طي دهه‌هاي اخير بوده است. اين روند، عاملي مهم در راه صيانت از هويّت كالبدي، و تقويت مكان‌بودگي هسته‌هاي تاريخي شهرها است. در ادبيات معاصرِ مرمّت‌شهري نيز، ويژگي هاي مثبتي مانند پايداري اجتماعي و زيست‌محيطي، تقويت حسّ مكان، به روزرساني سازوكار برنامه ريزي، بهره‌وري اقتصادي و حفظ اصالت محيط انسان‌ساخت، از جمله مزيّت‌هاي استفاده دوباره از ساختارهاي ارزشمند و واجد قدمت، شناخته شده است. اين مقاله، ضمن بازخواني همين روند، و استفاده از واژه تركيبي بازكاربست‌همساز به مثابه معادلي براي عنوان Adaptive Reuse ، به بازخواني و تطبيق‌پذير نمودن مدل »بالقوّگي بازكاربست همساز « يا ARP (Adaptive Reuse Potential) مي پردازد. بازخواني معادله منحني فرسودگي، و شناخت دقيق عوامل فرسايندهمنسوخ‌كننده ساختارهاي واجد قدمت، مدل »بالقوّگي بازكاربست همسازي « را به برآورد عمر مفيد ساختار، و بهترين زمان مداخله با هدف مرمّت و روزآمدسازي آن نائل مي كند. حاصل پياده‌كردن اين مدل براي يك بناي مشخّص، فهم شرايط منسوخ‌شدگي آن، و موقعيت كيفيزماني ساختار در ارتباط با ميزان بازگشت‌پذيري به چرخه حيات دوباره است. استفاده از اين مدل، در تعيين شرايط فرسودگي و بالقوّگي بازكاربست همساز براي نمونه‌اي از بناهاي واجد ارزش بافت مياني تهران، به اين فرضيه قوّت مي بخشد كه بسياري از ساختارهاي ارزشمند در بافت هاي تاريخي و مياني، در شرايطي قرار گرفته‌اند كه امروز همچنان مي توانند هدف طرح‌هاي موفّق بازكاربست همساز باشند، ولي در صورت از دست دادن فرصت، امكان بازگشت به چرخه حيات، و ارتقاء به منظور استفاده دوباره و منطبق با نياز روز را از دست خواهند داد، و منحني فرسودگي را به سوي درغلتيدن به وادي بازسازي اجباري، پيش خواهند برد.