بازخواني خانه هاي تاريخي شهر شيراز با تاكيد بر جايگاه مولفه هاي طبيعي در حيات قرآني

تعاليم اسلامي انسان را به عنوان جانشين خداوند تبارك و تعالي در زمين معرفي مي‌نمايد. بنابراين انسان خليفه‌الله بايد در پي تجلّي‌دادن كيفياتي باشد كه به ايجاد محيط مناسبي براي زندگي انسان و توسعه زمين بينجامد. انسان در برخورد با پديده‌ها و همينطور اعمال خويش بايد اصولي را مرعي دارد كه اهم آنها از طبيعت نيز (به عنوان خلق الهي) قابل استنباط و استنتاط هستند و از جمله مهم‌ترين آنها رعايت عدل است. براي شناخت مباني تفكري كه حفاظت از طبيعت و عناصر طبيعي را در جامعه‌اي به عنوان يك فرهنگ و باوري قوي ايجاد مي‌كند، توجه به منابع و مأخذ اصلي آن تفكر ضرورت دارد. در مواجهه و تماس با طبيعت و عناصر طبيعي يكي از مهم‌ترين منابع فرهنگ ايراني قرآن كريم است كه تعاليم آن جهت‌دهنده و كمال‌بخشنده فرهنگ ايراني بوده‌است. آيات قرآن و احاديث و تعاليم پرحكمت اسلامي همواره طبيعت و عناصر آن را مهم و قابل توجه دانسته‌است و فقه شيعه نيز بر حكم تحريم شرعي در مورد استفاده ناروا از طبيعت تفاسير متعدد داشته‌است. مقاله حاضر ضمن بيان مؤلفه‌هاي هويت طبيعي مؤثر در معماري و تأكيد آيات و روايات قرآني بر هريك از آنها به عنوان متغيرهاي اصلي تحقيق در »حيات «، به بيان جايگاه اين مؤلفه‌ها در معماري مسكوني ايراني اسلامي و به ويژه »حياط « مي‌پردازد و براي نمونه خانه‌هاي تاريخي دوره‌هاي زنديه، قاجاري و پهلوي در شيراز مورد بررسي قرار مي‌گيرد. همچنين راهكارهايي براي دوران كنوني بيان مي‌گردد تا حيات طيبه اسلامي مورد توجه انديش‌ورزان قرار گيرد. روش‌تحقيق اين مقاله، كيفي است و روش جمع‌آوري اطلاعات به صورت مطالعات كتابخانه‌اي و اسنادي مي‌باشد. نتايج حاصله حاكي از آن است كه بين آيات قرآني و احاديث و توجه به »حيات « و »مسأله سكونت در معماري مسكوني ايراني‌اسلامي « مي‌توان رابطه‌اي دانست كه با توجه به مؤلفه‌هاي هويت طبيعي هر اقليم اين مسأله خود را بروز مي‌دهد.