فعاليت آنتي‌اكسيداني و تركيب‌هاي فنلي كل عصاره آبي و اتانولي گياه نسترن زرد ايراني (Rosa foetida Herrm.) و ارزيابي خاصيت ضد‌ميكروبي بر سالمونلا انتريكا، باسيلوس سرئوس و استافيلوكوكوس اورئوس

يكي از گونه‌هاي رز انحصاري در ايران Rosa foetida Herrm. است كه به نسترن زرد ايراني معروف است. منطقه اصلي رشد اين گياه نواحي غرب ايران به‌ويژه كردستان است. اين گياه براي درمان بيماري‌هاي كليوي و به‌عنوان منبع ويتامين C كاربرد دارد. هدف اين تحقيق بررسي قابليت مهار راديكال آزاد، تعيين ميزان تركيب‌هاي فنلي و خاصيت ضد ميكروبي عصاره‌هاي آبي و اتانولي گل‌هاي نسترن زرد مي‌باشد. فعاليت آنتي‌اكسيداني عصاره آبي و اتانولي عصاره نسترن زرد با آزمون مهار راديكال آزاد ABTS و تركيب‌هاي فنلي كل با روش فولين‌سيوكالتو بررسي شد. براي تعيين حداقل غلظت بازدارندگي (MIC) از روش رقت‌سازي استفاده شد. نتايج حاصل نشان داد بين درصد مهار راديكال آزاد و غلظت عصاره آبي و اتانولي، ارتباط مثبت و معني‌داري وجود دارد (0.05 P). در محدوده غلظت‌هاي 0.391 تا 12.5 ميلي‌گرم بر ميلي‌ليتر عصاره آبي خاصيت آنتي‌اكسيداني بيشتري نسبت به عصاره اتانولي داشت (0.05 P). غلظتي از عصاره‌ها كه قادر به مهار 50% از راديكال‌هاي‌ آزاد (IC50) باشد، در عصاره آبي (217.069 ميكرو‌مول) و عصاره اتانولي (223.116 ميكرو‌مول) تعيين شد. نتايج آزمون محتواي تركيب‌هاي فنلي كل در عصاره آبي و اتانولي، ارتباط مثبت و معني‌داري را بين غلظت عصاره و محتواي تركيب‌هاي فنلي نشان داد و عصاره آبي حاوي تركيب‌هاي فنلي بيشتري نسبت به عصاره اتانولي بود (0.05 P). بيشترين اثر ضدميكروبي عصاره آبي در برابر استافيلوكوكوس اورئوس مشاهده شد و در عصاره اتانولي بيشترين خاصيت ضدميكروبي و كمترين غلظت مهاركنندگي رشد بر باكتري‌هاي استافيلوكوكوس اورئوس و سالمونلا انتريكا مشاهده گرديد (0.05 P). با توجه به خواص آنتي‌اكسيداني و ضد‌ميكروبي مطلوب اين گياه، استفاده از عصاره آن به‌عنوان يك افزودني طبيعي در صنايع غذايي توصيه مي‌شود.