كليدواژه :
قرآن و استقراء , استقراء و استدلال , عبرت , سيروا و انظروا
چكيده فارسي :
در علم منطق يكي از اقسام استدلال، استقراء است كه به رغم تنزل اعتبار آن نسبت به قياس برهاني، از اهميت و رواج قابل توجهي برخوردار است. يكي از بهترين راه ها براي ايجاد انگيزه، عبرت آموزي، تقويت باورها و نيز هدايت عموم انسان ها، طريقه استقراء است. قرآن كريم گرچه از طرق مختلف استدلال در موارد خاص، براي امر هدايت استفاده كرده است، اما در اين ميان، شيوه استقراء، فراواني قابل توجهي دارد. روش هاي ديگر استدلال، از جمله برهان عقلي در قرآن در مقايسه با استقراء كمتر ديده مي شود. توصيه خداوند به بررسي و نگريستن در سرنوشت گذشتگان و بيان نمونه-هاي زيادي از اقوامي كه وضعيت مشابهي داشتند، از جمله شواهد اين ادعاست. يكي از استدلالهاي قرآن كريم در برخي از آيات به اين شكل است كه شما مردم اگر رفتار و برخوردي همانند اقوام پيشين داشته باشيد، سرنوشتي مشابه آنان خواهيد داشت. به نظر مي رسد يكي از اهداف خداوند از بيان سرنوشت اقوام گذشته، هشدار به مخاطبين خود و عبرت آموزي مي-باشد تا از اين طريق مسير هدايت را براي آنان هموار سازد و حجت را بر آنان تمام كند. با توجه به حجم بالا و تعدد موضوعات در روش استقرايي قرآن، اين نوشتار تنها به تحقيق مواردي مي پردازد كه با تعبير «سيروا» و «انظروا» و مشتقات آنها بيان شده است. نتيجه اين بررسي نشان مي دهد كه استقراء كاربرد بيشتري نسبت به ساير اقسام استدلال دارد و تاثيرگذاري آن نيز غير قابل انكار است.
چكيده لاتين :
The induction is a kind of argument in logic, which, despite the degradation of its validity in comparison with the demonstrative proof, has considerable significance. One of the best method for motivating, learning, strengthening beliefs and also guidance to the general public, is the inductive method. Although the Qur'an has used arguments in specific cases for guidance purposes in various ways, the inductive method has a lot of abundance. Other methods of reasoning, such as the rational argument, are less in the Qur'an compared to the induction. The reason for this claim is the God's recommendation to look at the fate of the past generations. In fact, one of the arguments of the Holy Quran in some verses is that if you act like the previous generations, you will have the same fate. It seems that one of the God's purpose is to warn his audiences and guide them. Due to the high volume and number of subjects in the Quran about inductive method, this essay deals only with the research of the terms "Siru" (look for) and "unzoru" (look) and their derivatives. The result of this research suggests that induction is more applied than other kinds of arguments and its effect is undeniable.
