شبيه‌سازي رواناب و تأثير تغيير كاربري اراضي بر آن با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي و مدل HEC-HMS (مطالعه موردي: حوزه آبخيز هليل‌رود)

برآورد رواناب در مناطق داراي آمار محدود يا بدون آمار مانند اكثر حوزه هاي آبخيز ايران يكي از مهم‌ترين مسائل در مديريت صحيح منابع آب است. كاربري اراضي، مؤثرترين عامل تغيير فرآيندهاي هيدرولوژيكي در سطح يك حوضه مي باشد. در اين پژوهش، شبيه‌سازي رواناب و بررسي تأثير تغيير كاربري اراضي بر خصوصيات آن، در حوزه آبخيز هليل رود در طي سال هاي 1993، 2003 و 2013 انجام شده است. نقشه كاربري اراضي حوضه با استفاده از تصاوير ماهواره اي لندست در هفت كلاس، تهيه و مقايسه شده است. نتايج مقايسه نشان داد كه در طي دوره 20 ساله، بيش‌ترين تغيير مربوط به كاربري باير بوده كه در حدود 1.99 درصد افزايش يافته است. با تلفيق نقشه كاربري اراضي و نقشه خاك منطقه، نقشه شماره منحني حوضه آبخيز استخراج شد. به‌منظور اطمينان از صحت نقشه شماره منحني، هيدروگراف سيلاب سال هاي مورد نظر با استفاده از شماره منحني تخمين زده شده و به كمك مدل بارش-رواناب HEC-HMS تعيين و با هيدروگراف هاي مشاهداتي مقايسه گرديد. صحت 91 درصد نتايج حاكي از توانايي قابل قبول روش هاي سنجش از دور در برآورد خصوصيات هيدرولوژيكي حوضه هاي فاقد آمار مي باشد. مقايسه هيدروگراف سيلاب حاصل از مدل بارش-رواناب ناشي از يك بارش مشخص (بارش 1993)، در طي سال هاي 1993 تا 2013 نشان داد كه دبي اوج سيلاب در اين مدت، به ميزان m^3/s106.1 و حجم رواناب نيز به مقدار يك درصد افزايش داشته است، نتايج اين بررسي نشان مي دهد كه ادامه روند تخريبي در كاربري اراضي منطقه به سمت حالت باير، موجب افزايش مقادير مختلف رواناب، كاهش نفوذپذيري و آبگذري به آبخوان هاي منطقه خواهد شد.