واكاوي نام‌آوايي در قرآن كريم با تكيه بر نظريۀ اشتقاق ابن جني: مطالعۀ موردي تركيب آواهاي «ح، ل، م»

زبان ابزار اصلي ارتباط انسان هاست. الفاظ يك زبان علامتي بيش نيستند و بر اساس روابطي كه بين اين علائم (دال) و معني (مدلول) برقرار است، معنايي را مي رسانند. مسلماً در ايجاد اين ارتباط آواها نقش اساسي دارند و نشانه هايي براي فهم بهتر مقصود گوينده هستند. به ادعاي ابن جني زبان شناس (متوفي 392ق) آوا دلالتي ذاتي بر معني دارد، پديده اي كه به »نام آوايي « معروف است. قرآن كريم به منزلۀ نمونه والاي سخن در ابلاغ پيام خود از اين ويژگي زباني و آواهاي القاگر كه آهنگ آن ها معناي خاصي را در ذهن تداعي مي كند، بهره گرفته است. هدف از اين پژوهش، تحليل ارتباط معنايي مشتقات برگرفته از آواهاي »ح، ل، م « بر پايۀ نظريۀ ابن جني و تبيين تناسب معنايي واژگاني آواها از رهگذر توصيفي ـ تحليلي است. از يافته هاي اين پژوهش مي توان به اعجاز معنوي آوا در تفهيم مخاطب همراه با اعجاز كمينه گويي آن در تجسيم مفاهيم انتزاعي با كم ترين صوت اشاره كرد؛ زيرا مشتقات با واج هاي يكسان، معاني مرتبطي دارند؛ مثلاً تمام تركيب هاي متفاوت »ح، ل، م « معني حرارت پنهان، لطافت، بست و قوت را مي رسانند.