نظام تحول درهنر معماري اسلامي آسياي مركزي

معماري اسلامي، عناصر زيبايي شناسانه معماري را با آموزه هاي اصيل معنوي و الهي در خود جاي داده است؛ البته اين هنر با توجه به تحولات هر دوره ومنطقه، داراي شاخصه هاي متفاوتي مي شود كه بوسيله اين ويژگي هااز ديگر دوران جدا مي شود. اين نوشتار، معماري اسلامي آسياي مركزي و تحولات آن را در ابتداي سده شانزدهم/دهم تا اواخر سده هفدهم/يازدهم مورد توجه قرار داده است و در اين راستا به بيان فشرده تاثير اوضاع سياسي‌، اجتماعي ‌و فرهنگي آسياي مركزي در دوران ياد شده، مي پردازد.از معضلات عمده كه مانع پيشرفت پژوهش در معماري اسلامي مي شود، مي توان به عدم دسترسي به همه بناهاي عمده تاريخي اشاره نمود. براي گزينش نمونه ها ي مورد بحث در اين مقاله بر برخي گونه هاي پراهميت معماري اسلامي هم چون مدارس و مساجد تاكيد شده است.روش اين پژوهش با توجه به نوع نگاه علمي آن و همچنين ابعاد اجتماعي دوران فوق الذكر، تاريخي تحليلي مي باشد.هدف اصلي مقاله:1- مطالعه تحولات هنر معماري اسلامي و ويژگي هاي آن در آسياي مركزي قرون شانزدهم و هفدهم/دهم و يازدهم. سوال اصلي مقاله:1-شباهت ها و تفاوت هاي بارز ميان آثار هنر معماري اسلامي در آسياي مركزي قرون شانزدهم و هفدهم/دهم و يازدهم چيست؟ دستاوردهاي پژوهش نشان مي دهد در آسياي مركزي سده شانزدهم/دهم استفاده از روش هاي سنتي متاثر از ديدگاه هاي عرفان اسلامي و همچنين روش هاي نوين، بيشتر در ساخت مساجد و مدارس كاربرد داشته ولي در بناهاي عمومي، بيشتر تمايل بر ساخت بناهايي با روش نوين بوده است. در نيمه دوم سده شانزدهم/دهم، در تزيينات از مواد نسبتاً ارزان‌ و كم‌زحمت تزييني مانند گچ سفيد و رنگ استفاده شده است.به طور كل، معماري سده هفدهم/يازدهم در آسياي ميانه دچار ركورد گرديد و بيشتر به تزيينات بناها توجه نشان داده شده است.