تاثير سازندهاي مختلف زمين‌شناسي حوضه ي آبريز قره‌شيران اردبيل بر توليد رواناب و رسوب با استفاده از شبيه‌ساز باران

فرسايش عامل اصلي هدررفت منابع آب و خاك و بروز خسارت‌هاي محيط زيستي است. پژوهش حاضر با هدف بررسي و مقايسه ي سازندهاي زمين‌شناسي از نظر ميزان رواناب، غلظت رسوب و آستانه ي شروع رواناب در آبخيز قره‌شيران استان اردبيل با استفاده از دستگاه شبيه‌ساز باران صورت گرفت. پس از برداشت تعداد 45 نمونه، نتايج آناليز واريانس يك‌طرفه نشان داد كه تفاوت معني‌داري بين سازندهاي مختلف از نظر ميزان رواناب، غلظت رسوب وجود ندارد اما از نظر آستانه ي شروع رواناب داراي تفاوت معني‌داري (PValue 0.05) هستند. با مقايسه ي مقادير متوسط آستانه ي شروع رواناب با استفاده از آزمون دانكن مشخص شد كه بيش‌ترين و كم‌ترين آستانه ي شروع رواناب به‌ترتيب با مقادير 8.22 و 2.38 دقيقه مربوط به سازند Qt2 (پادگانه‌هاي آبرفتي جوان) و Qb (گدازه‌هاي بازالتي) است. نتايج نشان داد كه رابطه ي بين متغيرهاي رواناب و رسوب در سازندهاي مختلف از نوع عكس و كاهشي و رابطه ي بين آستانه ي شروع رواناب با مقدار رواناب معكوس با ضريب همبستگي 0.318 است و رابطه ي بين آستانه ي شروع رواناب با غلظت رسوب از نوع مستقيم و افزايشي (r=0.327) در سطح اطمينان 5 درصد است. در مجموع مي‌توان گفت كه در بيش‌تر مناطق، سطح سازندهاي قديمي‌تر با تحول بيش‌تر در طول زمان، توسط رسوبات و سازندهاي كواترنري پوشيده شده است. همين عامل باعث شده است تا بيش‌تر سازندها رفتاري مشابه از خود نشان دهند در حالي‌كه تفاوت تركيب و كاني‌شناسي سازندهاي مختلف به اندازه‌اي است كه سبب تفاوت در زمان شروع رواناب شده است.