مطالعه كانه‌زائي آهن ‌بغل‌بيد با استفاده از شواهد زمين‌شناسي، كاني‌شناسي و ژئوشيمي، سنگان خواف در شمال‌خاوري ايران

كانه‌زائي آهن بغل بيد يكي از آنومالي هاي خاوري معدن آهن سنگان است. اين منطقه از نظر زمين شناسي در بخش شمال خاوربلوك لوت واقع شده است. در اين منطقه واحدهاي دگرگوني و رسوبي پالئوزوئيك و مزوزوئيك همچون شيست، فيليت و ماسه‌سنگ در كنار واحدهاي آذرين ترشياري و سنگ‌هاي رسوبي نئوژن قرار گرفته اند. كانه‌زائي آهن با تشكيل هماتيت در بخش بالاي يك واحد برش ولكانيكي به درازاي بيش از يك كيلومتر رخ داده است. سنگ هاي فروديواره عمدتاً برش، ليتيك توف و ماسه‌سنگ و سنگ هاي فراديواره دايك هاي نيمه‌ژرف گرانوديوريتي مي باشند. هماتيت در فضاهاي خالي بين برش ها جاي گرفته است كه نشان‌دهنده ديرزاد بودن كانه‌زائي است. باريت، كلسيت و كوارتز نيز در شكستگي ها و فضاهاي خالي افق آهن دار تشكيل شده است. علاوه بر آهن، كانه‌زايي مس نيز به‌صورت رگه هاي كوارتز حاوي كالكوپيريت و مالاكيت در سنگ هاي فروديواره تشكيل شده است. مقادير اكسيد آهن در افق آهن‌دار از 8 تا 55 درصد وزني متغير است. در اين افق، ميزان كروم، واناديوم و فسفر كم مي باشند درحالي‌كه عناصري مثل باريم، آرسنيك، نقره و آنتيموان زياد مي باشند، و عناصر LREE و LILE به‌ترتيب نسبت به HREE و HFSE غني‌شدگي نشان مي‌دهند. با توجه به مشخصات زمين‌شناسي، كاني‌شناسي و ژئوشيمي، ساخت و بافت، الگوي REE، كانه‌زايي آهن بغل‌بيد از نوع گرمابي است. احتمالاً سيالات گرمابي آهن را از سنگ هاي آذرآواري شسته و در بخش برشي كه نفوذپذيري بالايي داشته است، حمل و به‌صورت هماتيت متمركز كرده است.