بازسازي بهينه تر از پيش؛ نگرش راهبردي به بازسازي پس از سانحه به عنوان فرصتي براي توسعه

زمينه و هدف: يكي از راهبردهاي برنامه هاي بازسازي پس از سانحه بهره گيري از فرصت ايجاد شده در جهت ارتقاء تاب آوري كالبدي، اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي جامعه مي باشد. اين راهبرد پس از سونامي اقيانوس هند در سال 2004 با مفهوم بازسازي بهينه تر از پيش ارائه مي شود و بر ضرورت ارتقاء شرايط جامعه آسيب ديده در فرايند بازتواني اشاره دارد. روش: اين مقاله با هدف تدوين چارچوب عملي بازسازي بهينه تر از پيش جامعه پس از سانحه، از طريق مرور مطالعات و پژوهش هاي مرتبط به تحليل مفاهيم بازتواني؛ آسيب پذيري؛ و تاب آوري مي پردازد و در نهايت دستورالعمل هاي موجود را در اين زمينه ارائه مي دهد. اين مطالعه با استفاده از مطالعات كتابخانه اي به عنوان ابزار تحقيق و بهره گيري از تحليل موضوعي به عنوان روش تجزيه و تحليل به انجام رسيده است. يافته ها: از تحليل دستورالعمل هاي موجود 9 اصل بازسازي بهينه تر از پيش استخراج شده است كه در قالب 3 مقوله اصلي كاهش ريسك؛ بازتواني جامعه؛ و اجراء دسته بندي شده اند. اصول و مقولات استخراج شده مي توانند در تدوين يك چارچوب جامع براي بازسازي بهينه تر از پيش جهت ارائه راه حل هايي در شرايط پيچيده پس از سوانح به سوي بازسازي تاب آور مورد استفاده قرار گيرند. نتيجه گيري: مطالعه حاضر با بررسي دستورالعمل هاي موجود در زمينه بازسازي بهينه تر از پيش جوامع و ايجاد اشتراكات ميان آن ها چارچوبي را ارائه مي دهد كه حاصل تجميع نظرات موجود بوده و شامل 3 محور كاهش ريسك؛ بازتواني جامعه؛ و اجراء مي باشد. همچنين 9 معيار شامل برآورد خطر سوانح آتي و ارتقا آمادگي، ارتقاء كدهاي ساختماني و تكنولوژي ساخت، برنامه ريزي كاربري زمين، توافق اجتماعي و مشاركت مردمي، بازتواني اجتماعي، بازتواني اقتصادي، طراحي سازماني، ملاحظات قانوني، مديريت منابع و دانش در ذيل محورهاي مذكور قرار مي گيرند. در نهايت تأكيد مي شود، با توجه به شرايط متفاوت جوامع، اجراي هريك از اصول مذكور با موانعي چون توان پذيري، محدوديت هاي زماني، و سنت هاي محلي مواجه مي باشد كه به منظور امكان پذيري اين اصول مي بايست راهكارهاي مقابله با به حداقل رساندن موانع مورد بررسي قرار گيرد.