مديريت سوانح غير مترقبه در فضاي زيرگذر حرم رضوي

زمينه و هدف: از آنجاكه مجموعه مطهر حرم رضوي به عنوان يكي از بزرگترين زيارتگاه هاي شيعيان روزانه پذيراي حجم وسيعي از زوار مي باشد، شرايط ويژه قسمت هاي مختلف آن به گونه ايست كه كوچكترين سانحه طبيعي و يا انسان ساز خسارات مادي و معنوي جبران ناپذيري را به دنبال خواهد داشت. يكي از اين فضاها، فضاي زيرگذر مجموعه است كه لزوم آسيب شناسي آن در مواجه با بحران هاي احتمالي امري ضروريست. هدف مقاله ارائه راهكارهاي اجرايي جهت كاهش خسارات و تلفات احتمالي زوار به دنبال وقوع حادثه غيرمترقبه در فضاهاي زيرسطحي است. روش: روش تحقيق حاضر متكي بر روش شناسي كيفي است كه عمدتا مبتني بر مشاهده است. همچنين براي جمع آوري اطلاعات از بررسي اسناد و انجام مصاحبه عميق با مديران، خدام و زوار بهره گرفته شده است. دراين مرحله داده هاي حاصل از طريق تكنيك سوات مورد سنجش قرار گرفته است. در اين ماتريس ضعف ها و قوت هاي محيط داخلي زيرگذر در كنار تهديد ها و فرصت هاي محيط خارجي آن بررسي و به ارائه راهكارها منجر شده است. يافته: يافته هاي پژوهش حاضر بيانگر لزوم مناسب سازي فضاي زيرگذر حرم مانند اصلاح كيفيت تهويه و روشنايي، اصلاح دسترسي ها و رفع المان هاي غير سازه اي خطرناك مي باشد، كه تنها در پرتو سياست هاي مديريتي از جمله بيمه اشخاص و ابنيه، آموزش هدفدار و مانورهاي منظم در كنار عمليات مهندسي و فني از جمله بهبود ترافيك و ارتقاي ايمني حمل و نقل پياده و سواره ميسر است. نتيجه گيري: تناسبت كالبد اماكن مقدس با رفتار و عادات زوار و كاربران آن در تمامي شرايط به ويژه شرايط اضطراري ناشي از سانحه در پرتو سياست هاي مديريتي و فني مهندسي است كه نقش اساسي در كاهش خسارات و تلفات به دنبال سوانح احتمالي دارد.