مقايسه تطبيقي – تحليلي نقش سفالينه بر ديوارنگاره هاي دوره صفويه با سفال هاي اين دوره با تمركز بر نقوش كاخ چهلستون اصفهان

Comparative - Analytical Comparison between the Pottery Motifs of the Safavid Wall paintings and the Pottery of the Same Period with Focus on Chehel Sotun Palace in Isfahan

آثار هنري به تعبير زبان بصري و گوياي واقعيت‌هايي است كه در هر دوره، متأثر از شرايط اجتماعي، اقتصادي، سياسي، مذهبي و فضاي حاكم بر جامعه، دستخوش تغيير و تحولات چشمگيري گشته است. دراين‌بين هنر ديوارنگاري بستري مناسب براي شرح و بسط اين تحولات است. اين پژوهش باهدف تحليل نقش، فرم و جايگاه سفالينه در ديوارنگاره‌هاي دورۀ صفوي و مطالعه تطبيقي آنها با سفال‌هاي اين دوره با تمركز بر نقوش ديوارنگاره‌هاي كاخ چهلستون انجام‌شده است. كاخ چهلستون اصفهان كه در زمان سلطنت شاه‌عباس اول و دوم ساخته‌شده، همواره به‌عنوان يكي از مهم‌ترين آثار تاريخي و فرهنگي صفويه موردتوجه قرارگرفته است. ديوارنگاره‌هاي كاخ، حاكي از فرهنگ و تفكر شاهان و چه‌بسا مردمان آن زمان (عهد صفويه) بوده و درواقع سندي گويا در بيان اين دوره است. مهم ترين پرسش اين مقاله عبارت است از اين‌كه دلايل استفاده از نقش سفالينه‌هاي دورۀ صفوي در ديوارنگاري هاي اين دوره با تكيه‌بر نقش‌هاي كاخ چهلستون اصفهان چه بوده و ارتباط آن با سفالينه هاي دوره صفوي چگونه قابل واكاوي است؟ داده‌ها به روش‌هاي ميداني و اسنادي گردآوري و با شيوه توصيفي- تحليلي پردازش و تحليل‌شده‌اند. بر اين اساس، پس از دسته‌بندي و گونه شناسي فرم‌هاي سفال در دوره صفويه، با نمونه هاي موجود در ديوارنگاري‌هاي كاخ چهلستون دوره صفويه به‌صورت مقايسه تطبيقي ارزيابي‌شده است. نتايج اوليه به‌دست‌آمده از اين تحقيق نشان داد كه دليل استفاده از نقش و فرم ظروف سفالينه در ديوارنگاري دوره صفويه بر پايه كاربرد تشريفاتي است.

Artwork is considered as visual means of communication and representative of facts that have undergone dramatic changes in each era, influenced by social, economic, political, religious, and social conditions. In this regard, wall decoration is an important context for gaining insight into these changes. This study aims to analyze the form and role of pottery in Safavid wall paintings through comparative study with pottery of this period, focusing on the wall paintings of the Chehel Sotun palace. Chehel Sotun palace in Isfahan has always been regarded as one of the most important historic and cultural monuments of the Safavid period during the reign of King Abbas I and II. The murals of the palace reflect the thoughts and culture of the kings and perhaps the people of that time (Safavid era) and are in fact an expression of this period. The most important question in this article is what are the reasons of using pottery figures on the murals and wall their relation with the Safavid pottery can be investigated? Data have been gathered using both field and Documentary method methods and were analyzed by descriptive-analytic method. Accordingly, after classification and typology of pottery forms in the Safavid period, the comparison with the Paintings in the wall decorations of the Chehelston Palace of the Safavid period has been carried out. Initial results from this study show that the use of pottery figures in the Safavid wall paintings, especially the Chehelston Palace, is ceremonial.