شناسايي و اولويت‌بندي معيارها و شاخص‌هاي خدمات چندگانه اكوسيستمي با استفاده از تكنيك‌هاي تصميم‌گيري چند معياره آنتروپي و تاپسيس در حوزه آبخيز دارابكلا

The Identification and prioritization of criteria and indicators for Assessment of Multiple Ecosystem Services using of multi-criteria decision making techniques Entropy and TOPSIS in Darabkola Watershed

شناسايي و اولويت‌بندي معيارها و شاخص‌ها نقش مهمي در ارزيابي خدمات اكوسيستمي دارد. در پژوهش حاضر از پرسشنامه دلفي به منظور شناسايي معيارها و شاخص‌هاي حايز اهميت خدمات توليدي‌(توليد آب و توليد چوب) و خدمات تنظيمي‌(حفاظت خاك و ذخيره و ترسيب كربن) و از تكنيك آنتروپي شانون به منظور محاسبه وزن آنها استفاده شده است و در ادامه از تكنيك تاپسيس براي اولويت‌بندي معيارها و شاخص‌هاي خدمات چندگانه اكوسيستمي استفاده گرديد. ابتدا شاخص‌هاي مهم و تاثير‌گذار از طريق پرسشنامه دلفي به وسيله كارشناسان مربوطه نمرده‌دهي شدند كه از ميان آن‌ها 19 شاخص براي توليد آب، 23 شاخص براي توليد چوب، 25 شاخص براي حفاظت از خاك و 22 شاخص براي ذخيره و ترسيب كربن در خاك جهت ارزيابي خدمات چندگانه اكوسيستمي بومي‌سازي شد. نتايج اولويت‌بندي شاخص‌ها و معيارها از طريق تكنيك تاپسيس نشان داد كه شاخص‌هاي بارندگي و ماندگاري برف و معيارهاي خاك و اقليم براي توليد آب، شاخص‌هاي تيپ گونه هاي درختي و درصد جنگل و معيارهاي منابع جنگلي و اقليم براي توليد چوب، شاخص‌هاي پوشش گياهي و درصد تاج پوشش و معيارهاي پوشش گياهي و خاك براي حفاظت از خاك، شاخص‌هاي كاربري زمين و پوشش گياهي و معيارهاي پوشش گياهي و اقليم براي ذخيره و ترسيب كربن در خاك به ترتيب بالاترين اولويت‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. همچنين اولويت-بندي خدمات اكوسيستم در حوزه آبخيز دارابكلا به ترتيب شامل خدمت توليد چوب، ذخيره و ترسيب كربن، توليد آب و حفاظت از خاك مي‌باشد.

Identification and prioritization criteria and indicators for Assessment Ecosystem Services are very important. In this study, we used Delphi questionnaire for identification very important criteria and indicators for Assessment of provisioning Services (Water Yield and Timber Production) and Regulating Services (Soil conservation and Carbon Storage and Sequestration) in Darabkola Watershed and Shannon Entropy technique used for calculation weight of them. Then, TOPSIS technique used for prioritization criteria and indicators of Multiple Ecosystem Services. The first, the important and effective indicators were selected and weighted by relevant experts via Delphi questionnaires. That after customization was determinate 19 indicators for Water Yield, 23 indicators for Timber Production, 25 indicators for Soil conservation and 22 indicators for Carbon Storage and Sequestration. The result of TOPSIS technique showed that the indicators of rainfall and snow persistence and the criteria of soil and climatic for water yield, the indicators of tree species type and percentage of forests and the criteria of forest resources and climatic for Timber Production, the indicators of NDVI and canopy cover percentage and the criteria of vegetation and soil for Soil conservation and the indicators of land use and NDVI and the criteria of vegetation and climatic for Carbon Storage and Sequestration in soil respectively had the highest prioritization. Also prioritization ecosystem services in Darabkola Watershed respectively had Timber Production, Carbon Storage and Sequestration, Water Yield and Soil conservation.