سلامت معنوي در سالمندان ايراني: مرور نظام‌مند

سابقه و هدف: با توجه به افزايش جمعيت سالمندان در كشور، توجه به ابعاد مختلف سلامتي ازجمله سلامت معنوي و عوامل مرتبط با آن ضروري به نظر مي‌رسد. اين مطالعه با هدف دستيابي به ديدي جامع از سلامت معنوي سالمندان ايراني و عوامل مرتبط با آن انجام شده است. روش كار: اين مطالعه از نوع مروري و جست‌وجوي نظام مند است. در مرداد ماه سال 1398 مرور مقالات فارسي و انگليسي در پايگاه‌هاي پابمد، ساينس دايركت، گوگل اسكولار، بانك اطلاعات نشريات كشور، پايگاه مركز اطلاعات علمي جهاد دانشگاهي و نورمگز با كليدواژه‌هاي ,Spiritual Wellbeing ,elderly ,older people ,older adult ,aged ,senior ,Iran Spiritual Health و همچنين سلامت معنوي، بهزيستي معنوي، سالمند، سالخورده، پير، مسن و ايران انجام شد و با توجه به معيارهاي ورود و خروج 34 مقالۀ مرتبط وارد پژوهش شد. مؤلفان مقاله هيچ‌گونه تضاد منافعي دربارۀ اين پژوهش گزارش نكرده‌اند.يافته‌ها: از ميان مقالاتي كه وارد مطالعه شد، در 17 مقاله به بررسي رابطۀ سلامت معنوي با عوامل روان‌شناختي، هفت مقاله به توصيف وضعيت سلامت معنوي، چهار مقاله به بررسي رابطۀ سلامت معنوي و كيفيت زندگي و سه مقاله به بررسي سالمندي موفق، دعا و كنترل قند خون در سالمندان پرداخته شده است. سه مقاله نيز به‌صورت مداخله‌اي تأثير خاطره‌گويي، مراقبت معنوي و مداخلۀ معنوي را بر سلامت معنوي سالمندان بررسي كرده است. علاوه‌براين، در بيش از 90 درصد مطالعات براي سنجش سلامت معنوي از پرسش‌نامۀ پالوتزين و اليسون استفاده شده و در بيشتر مطالعات ميانگين نمرۀ سلامت معنوي متوسط ارزيابي شده‌ ‌است.نتيجه‌گيري: بر اساس يافته‌ها مي‌توان گفت كه ارتقاي سلامت معنوي در سالمندان مي‌تواند در سلامت رواني، كيفيت زندگي و رضايت از زندگي آنان مؤثر باشد. نتايج به‌دست‌آمده در بررسي رابطۀ ويژگي‌هاي جمعيت‌شناختي و سلامت معنوي بعضاً متناقض بود؛ ازاين‌رو لازم است براي ارزيابي دقيق سلامت معنوي در سالمندان ابزار متناسب با اين گروه سني و فرهنگ جامعۀ ايراني و اسلامي طراحي و اجرا شود.