بحران آب و مهاجرت بين استاني در ايران: كاربرد مدل پانل پوياي تصادفي فضايي گشتاورهاي تعميم‌يافته دوربين

هدف اصلي اين پژوهش ارزيابي تأثير تغييرات منابع آب سطحي و استخراج منابع آب زيرزميني بر خالص مهاجرت در 28 استان ايران در دوره زماني 1395-1382 با استفاده از مدل پانل پوياي تصادفي فضايي گشتاورهاي تعميم‌يافته دوربين با كاربرد ضرايب دو‌مرحله‌اي آرلانو -باور/ بوندل – باند است. نتايج برآورد مدل نشان مي‌دهد استخراج منابع آب زيرزميني تأثير غيرخطي و آستانه‌اي بر مهاجرت بين‌استاني داشته است، بدين معنا كه تا قبل از سطح آستانه سرانه 3343 مترمكعب، استخراج آب از طريق تقويت بخش كشاورزي تأثير منفي بر مهاجرت داشته، اما پس از استخراج بي‌رويه منابع آب زيرزميني و عبور از حد آستانه سرانه 3343 مترمكعب و افزايش احتمال بروز خطر خشكسالي و قحطي منابع آب زيرزميني، اين متغير تأثيري مثبت بر خالص مهاجرت داشته است.به‌اين‌ترتيب حد آستانه استخراج منابع آب زيرزميني سرانه به ميزان 3343 مترمكعب، زنگ خطري براي مهاجرت‌هاي گسترده بين‌استاني محسوب مي‌شود. با‌اين‌حال متغير منابع آب سطحي تأثير معنادار بر مهاجرت نداشته است كه دليل آن سهم بسيار ناچيز منابع آب سطحي در تأمين آب در استان‌ها‌ست كه نمي‌تواند انگيزه كافي براي مهاجرت باشد.