بررسي وضعيت دسترسي به مراكز خدمات رساني درماني با رويكرد عدالت فضايي (مطالعه موردي: منطقه 7 تهران)

زمينه و هدف: يك جامعه زماني پايدار خواهد بود كه نيازهاي اساسي تمام شهروندان آن برآورده شود. از طرفي جمعيت رو به افزايش نواحي شهري، تقاضا نسبت به خدمات عمومي مخصوصاً خدمات درماني را افزايش داده است. امروزه موضوع عدالت فضايي مفهومي است كه سطح و ميزان دسترسي ساكنين به خدمات را بر مبناي آن محاسبه مي كنند. تحقيق حاضر با هدف تحليل ميزان تحقق عدالت فضايي در دسترسي به مراكز خدمات درماني منطقه 7 شهر تهران بر مبناي معيار نياز صورت گرفته است. روش پژوهش: مطالعه حاضر از نوع كاربردي است و از نظر مكاني منطقه 7 شهر تهران را شامل مي شود. به منظور سنجش الگوي توزيع مراكز درماني از روش نزديكترين فاصله همسايگي و همچنين از معيار نياز (گروه هاي سني مستعد استفاده از خدمات درماني، ضريب بيكاري و تراكم جمعيت) به منظور محاسبه دسترسي به خدمات استفاده شده است. اين تحقيق بر پايه پايگاه داده مكاني و نرم افزار 10.2.2 Arc Gis صورت پذيرفته است. يافته ها: نتايج حاصله نشان داد، ميزان دسترسي به خدمات درماني از نظر فاصله بلوك هاي ساختماني و همچنين جمعيت تحت پوشش كاملاً متفاوت است و تنها 9 درصد جمعيت منطقه در فاصله استاندارد از بيمارستان ها و 25 درصد در فاصله استاندارد از درمانگاه ها قرار گرفته اند. نسبت ميانگين نزديكترين همسايگي به ترتيب در الگوي پراكنش فضايي بيمارستان ها، درمانگاه ها و داروخانه ها 0.95، 1.15 و 1.34 محاسبه شد كه نشان داد، بيمارستان ها و درمانگاه ها داراي الگوي تصادفي و داروخانه ها داراي الگوي پراكنده (منظم) هستند. اما در خصوص توزيع داروخانه ها كه شرايط به ظاهر مناسبتر است، نتايج نشان داد زماني كه در سنجش عدالت فضايي، معيار نياز دخالت داده مي شود، از كل جمعيت تنها حدود 13 درصد كاملاً برخوردار و 39 درصد از لحاظ دسترسي به داروخانه ها غير برخوردار هستند.نتيجه گيري: بر اساس نتايج اين پژوهش مي توان از طريق ايجاد مراكز ارائه مراقبت هاي سلامت و همچنين ارائه مجوز جهت تأسيس داروخانه به ترتيب در مناطق نابرخوردار و كمتر برخوردار دسترسي جمعيت منطقه مورد مطالعه به خدمات درماني را عادلانه تر كرد