طراحي و تدوين ابزار بررسي وضعيت بازاريابي دارويي متمركز بر پزشك

زمينه و هدف: بخش عمده اي از فعاليت هاي بازاريابي صنعت دارو، بر پزشكان به عنوان تجويز كنندگان دارو تمركز دارد كه غالب آن با ملاقات نمايندگان فروش دارو و پزشكان صورت مي پذيرد. هدف اين مطالعه طراحي يك ابزار استاندارد براي بررسي وضعيت بازاريابي دارويي متمركز بر پزشك بود. روش پژوهش: در فاز اول اين مطالعه، پرسشنامه اوليه از طريق بررسي متون طراحي شد. سپس روايي ظاهري و محتوايي پرسشنامه طراحي شده با اخذ نظرات متخصصين مورد سنجش قرار گرفت. در مرحله بعد به روش نمونه گيري در دسترس، پرسشنامه توسط 297 نفر پزشكان عمومي و متخصص تكميل و معتبرسازي آن با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ و تحليل عاملي اكتشافي انجام شد. تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 22 انجام شد. يافته ها: پرسشنامه در 2 قسمت اطلاعات دموگرافيك و سنجش وضعيت بازاريابي دارويي متمركز بر پزشك با 11 بخش طراحي شد. بخش اول، ميزان ملاقات پزشكان با نمايندگان فروش دارو را مي سنجد. بخش دوم، رواج هر كدام از هدايا و مزاياي پيشنهادي نمايندگان فروش دارو به پزشكان و بخش سوم، رواج استراتژي هاي مورد استفاده نمايندگان فروش در ملاقات با پزشكان را بررسي مي كند. بخش هاي چهارم و پنجم، ميزان پذيرش هدايا توسط پزشكان و همكاران آن ها را مورد سنجش قرار مي دهد. بخش هاي ششم و هفتم، ديدگاه پزشكان درباره تأثيرگذاري هر كدام از هدايا و مزايا و كليت ملاقات ها بر روي رفتار تجويز دارو و بخش هشتم، ديدگاه پزشكان درباره عواملي كه اثربخشي اين ملاقات ها را تحت تأثير قرار مي دهد را بررسي مي كند. بخش هاي نهم، دهم و يازدهم پرسشنامه، ديدگاه پزشكان نسبت به اخلاقي بودن هر كدام از هدايا و مزاياي پيشنهادي نمايندگان فروش دارو، نگرش پزشكان نسبت به نمايندگان فروش دارو و آگاهي پزشكان از آيين نامه هاي داخلي در موضوع بازاريابي دارويي متمركز بر پزشك را مورد سنجش قرار مي دهد. در نتيجه بررسي روايي محتوا 7 آيتم از بخش نگرش حذف گرديد. ضريب آلفاي كرونباخ براي بخش نگرش0/72 و براي بخش آگاهي 0/83 محاسبه شد. در بخش نگرش 5 مؤلفه به روش تحليل عاملي اكتشافي مشخص گرديد. نتيجه گيري: پرسشنامه طراحي شده، ابزاري معتبر براي بررسي وضعيت بازاريابي دارويي متمركز بر پزشك دارو در اختيار پژوهشگران قرار مي دهد.