بررسي سطوح مختلف موليبدن و نيتروژن بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام نخود

حبوبات بزرگترين منبع پروتئين گياهي بوده، به طوري كه تقريباً 18.5 درصد پروتئين گياهي انسان از طريق حبوبات تأمين مي‌گردد. تثبيت نيتروژن مولكولي (N2) توسط لگوم‌ها علاوه بر رفع نيازهاي خود گياه، براي گياهان كه در تناوب سال بعد قرار مي‌گيرد بسيار مفيد است. موليبدن در فعاليت آنزيم‌هايي دخالت دارد كه نيتروژن را تثبيت مي‌كنند. بنابراين، به‌منظور بررسي اثر موليبدن و نيتروژن بر عملكرد و اجزاي عملكرد دو رقم نخود، يك آزمايش دو ساله به‌شكل اسپليت پلات فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در معاونت موسسه تحقيقات كشاورزي ديم، كرمانشاه اجرا گرديد. كرت‌هاي اصلي شامل دو رقم نخود (آرمان و عادل) و كرت‌هاي فرعي شامل سطوح متفاومت موليبدن (Mo1= و 0 Mo2= 1 ،Mo3= 2 kg/ha) از منبع موليبدات آمونيوم و سطوح نيتروژن (N1= و 0 N2=25 ،N3=50kg/ha ) به‌شكل اوره كه به‌صورت فاكتوريل و در سه تكرار اجرا شد. نتايج نشان داد كه اثر رقم بر عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، عملكرد كاه، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف در بوته در سطح 1 درصد معني‌دار شد. ميانگين عملكرد رقم عادل با 924.5 كيلوگرم در هكتار بيشتر از عملكرد رقم آرمان با ميزان عملكرد 847.1 كيلوگرم در هكتار بود. اثر مصرف مقادير مختلف موليبدن بر تعداد غلاف در بوته و درصد نيتروژن برگ و تعداد دانه در غلاف و وزن گرهگ معني‌دار شد. به‌طوريكه در همه موارد بيش‌ترين ميزان از مصرف 2 كيلوگرم موليبدات آمونيوم در هكتار به دست آمد. بيش‌ترين ميزان عملكرد دانه از مصرف 50 كيلوگرم كود اوره در هكتار و 2 كيلوگرم كود موليبدات آمونيوم با ميزان عملكرد 1135.8 كيلوگرم در هكتار به دست آمد كه با تيمار مصرف 25 كيلوگرم كود اوره در هكتار و 2 كيلوگرم كود موليبدات آمونيوم با ميزان عملكرد 1088.6 كيلوگرم در هكتار اختلاف معني‌دار نداشت. بنابراين به‌منظور كاهش مصرف كود، كاربرد 25 كيلوگرم كود اوره در هكتار و 2 كيلوگرم كود موليبدات آمونيوم در زراعت ديم نخود توصيه مي‌شود.