اثر تيمار قطع آبياري انتهاي فصل رشد بر عملكرد دانه و برخي خصوصيات فيزيولوژيك گندم نان

با توجه به اهميت فوق العاده وقوع تنش خشكي و اثر آن بر صفات فيزيولوژيك و بيوشيميايي و در نتيجه كاهش عملكرد گندم در مناطق خشك و نيمه خشك جهان (مانند اكثر مناطق ايران)، اين تحقيق در همين راستا و به منظور بررسي اثر تيمار قطع آبياري بر عملكرد و برخي صفت هاي فيزيولوژيك تيپ هاي مختلف رشدي گندم انجام شد. تحقيق به صورت مزرعه اي و در قالب طرح آماري بلوك هاي كامل تصادفي به روش كرت هاي يك بار خرد شده بر پايه بلوك هاي كامل تصادفي و در سه تكرار در كرمانشاه در سال زراعي 92-1391 اجرا شد. در كرت هاي اصلي تيمار رطوبتي در دو سطح شاهد (آبياري در تمام مراحل رشدي بر اساس نيازآبي گياه) و قطع آبياري از اواسط ارديبهشت تا پايان فصل رشد و رقم هاي گندم شامل الوند، سيوند، زرين، باز، بهار، شهريار، نورستار، پيشگام، پيشتاز، كوير، اروم و پارسي در كرت هاي فرعي مقايسه شدند. نتايج نشان داد در شرايط شاهد رقم نورستار با 1270 كيلوگرم در هكتار كم ترين عملكرد دانه را داشت، اما ديگر رقم ها با متوسط 4600 كيلوگرم در هكتار از اين نظر تفاوت معني داري نداشتند. تيمار قطع آبياري به طور متوسط سبب كاهش 40 درصدي عملكرد دانه رقم ها شد. بيش ترين كاهش عملكرد دانه در رقم هاي كوير و شهريار به ترتيب با 2100 و 2210 كيلوگرم در هكتار مشاهده شد. تيمار قطع آبياري سبب كاهش معني دار تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، غلظت پروتئين هاي محلول و محتوي نسبي آب برگ ها و افزايش معني دار سرعت فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان پراكسيداز، سوپراكسيدديسموتاز و كاتالاز و تنظيم اسمزي (بيش از 150 درصد) سلول ها شد، اما اثر معني داري بر غلظت رنگدانه هاي فتوسنتزي و سطح برگ ها نداشت. عدم كاهش معني دار محتوي رنگدانه هاي فتوسنتزي و سطح برگ در شرايط قطع آبياري انتهاي فصل رشد را مي توان با افزايش فعاليت آنتي اكسيدان ها و تنظيم اسمزي رقم هاي مورد بررسي مرتبط دانست.