ارايه رويكردي مبتني بر الگوريتم‌هاي بهينه‌سازي به منظور پهنه‌بندي مناطق جمعيتي در سيستم سلامت ايران

زمينه و هدف: همواره، برنامه ريزي جهت بهبود ساختار سيستم سلامت از دسته‌ي مهمترين مسايل مديريتي به شمار مي رود. لذا اين مطالعه به بررسي يكي از پركاربردترين موضوعات حوزه مديريت عمليات تحت عنوان مسأله پهنه بندي پرداخته است. هدف از حل اين مسأله تقسيم‌بندي يك جامعه‌ به چندين منطقه است به طوريكه هر منطقه به طور كامل بتواند خدمات سلامتي جمعيت خود را تا حد مطلوبي پوشش دهد. روش پژوهش: در اين مطالعه كه از نوع بنياديكاربردي محسوب مي‌گردد، با توجه به مدل راهبردي نظام سلامت به منظور تقسيم‌بندي مناطق جمعيتي به پهنه هاي ده گانه، رويكردي مبتني بر الگوريتم هاي بهينه سازي ژنتيك، ازدحام ذرات و تكامل تفاضلي مورد بررسي قرار گرفت. با توجه به ماهيت مسأله‌، تابع هدف شامل بيشينه سازي ميزان تعادل جمعيت موجود در هر پهنه بود. محدوديت هاي مسأله نيز شامل تخصيص منحصر به فرد و همچنين عدم وجود تخصيصات نامتعارف بوده است. تخصيص نامتعارف به معناي عدم فشردگي، عدم وجود پيوستگي و همچنين وجود سوراخ در پهنه ها است. يافته ها: طبق نتايج حاصل، مشاهده گرديد الگوريتم ازدحام ذرات داراي بالاترين كارايي است و الگوريتم تكامل تفاضلي پايين ترين كارايي را دارد. اما در تمامي الگوريتم ها، محدوديت هاي بيان شده به طور كامل برآورده مي شوند و اين موضوع نشان از كارايي مناسب الگوريتم اصلاحي در توليد پاسخ ها دارد. نتيجه گيري: نتايج حاصل از حل اين مسأله مي تواند به عنوان يك ابزار علمي مفيد در جهت پهنه بندي سيستم سلامت ايران مورد استفاده قرار گيرد.