ارزيابي الگوي پراكنش فصلي و تنوع زيستي جوامع درشت بي‌مهرگان كفزي در رودخانه آجي سو (استان گلستان)

Evaluation seasonal distribution patterns and biodiversity of macroinvertebrates communities in Aji-Su River (Golestan province

جوامع بنتيك به عنوان شاخص زيستي در اكوسيستم هاي آبي مطرح مي باشند. هدف از مطالعه حاضر، ارزيابي زيستي رودخانه آجيسو براساس ساختار جوامع درشت بي‌مهرگان كفزي بود. نمونه هاي كفزي به صورت فصلي از چهار ايستگاه (با 3 تكرار) به مدت يك سال با استفاده از نمونه بردار سوربر با سطح پوشش 30×30 سانتي متر جمع آوري شدند. در مجموع تعداد 1106 نمونه از موجودات كفزي شناسايي شدند كه بيش ترين فراواني به ترتيب مربوط به رده دوبالان و يك روزه ها در فصل پاييز بود درحالي كه ساير گروه ها فراواني ناچيزي داشتند. بيش ترين پراكنش درشت بي‌مهرگان كفزي در ايستگاه هاي 2 (37 درصد) و 3 (29 درصد) به دست آمد. مقياس گذاري چند بعدي (mds) و نمودار خوشه بندي به دليل فراواني راسته diptera، oligocheta و ephemeroptera در ايستگاه هاي 2، 3 و 4 فصل پاييز و تابستان، درشت بي‌مهرگان كفزي 3 گروه مجزا از يكديگر نشان داند. شاخص تنوع (شانون– وينر)، شاخص غالبيت (سيمپسون) و غناي گونه (مارگالف) مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه بيش ترين شاخص تنوع (0/16± 1/36)، شاخص غالبيت (0/03± 0/77) و غناي گونه (0/21±1/37) در فصل پاييز بود، درحالي كه كم ترين مقدار در فصل گرم (تابستان) به دست آمد. همبستگي معني داري بين شاخص هاي مختلف زيستي و برخي از پارامترهاي آب ازجمله دما، اكسيژن محلول، شوري، هدايت الكتريكي و كل مواد جامد محلول وجود دارد. به طوركلي مشخص گرديد كه حشرات آبزي، جمعيت غالب درشت بي‌مهرگان كفزي رودخانه آجي سو را تشكيل مي‌ دهند. درشت بي‌مهرگان كفزي در فصل پاييز بيش ترين فرواني و تنوع زيستي را به خود اختصاص دادند.

Benthic communities are considered as bio-indicators in aquatic ecosystems. The purpose of the present study was to the biological evaluated of the Aji Sou River based macrobenthic population structure. Macrobenthic invertebrate samples were collected seasonally from 4 stations (each with 3 replications) for one year using a Surber sampler with a coating surface 30 × 30 cm. Totally, 1106 samples of benthic organism were identified, which highest frequency was observed for Diptera and Ephemeroptera in the autumn, while other frequent bastards had a low prevalence rate. The largest distribution of the benthos was obtained at stations 2 and 3. Multi-dimensional Scaling (MDS) and clustering chart show that, due to the frequency of Diptera,Oligocheta and Ephemeroptera orders at stations 2, 3 and 4 of the autumn and summer, the groups are separated in 3 separate sections. Diversity index (Shannon-Weaver), dominancy index (Simpson) and species richness (Margalof) was statistical analyzed. Results of this study indicate that the most diversity index (1.36±0.16), dominancy index (0.77±0.03) and species richness (1.37±0.21) were in fall season, while the lowest amount was obtained in the warm season (summer). There were significant correlations between the different index of biological and some water parameters, including temperature, Do, salinity, EC and TDS. Overall, the results were determined that aquatic insects constitute the dominant population of the benthic fauna in Aji-Su River. The Macrobenthos had the greatest density and diversity in the autumn.